طرح کسب و کار به نقشهی مسیری گفته میشود که قرار است بر مبنای آن کسب وکار جدید خود را آغاز کنید. این طرح در واقع نشان دهندهی چشماندازهای آیندهی شرکت شماست. از این رو، توصیه میکنیم در همان ابتدای مسیر یک طرح جامع و دقیق تدوین کنید تا اقداماتی را که در چند سال نخست باید در پیش بگیرید جلوی چشم داشته باشید. از این طرح میتوانید به عنوان یک ابزار کاربردی جهت تأمین سرمایهی مورد نیاز و جذب نیروهای متخصص نیز بهره ببرید. اما چنانچه در تدوین این طرح سهلانگاری کنید، ممکن است کسبوکاری که به زحمت راه میاندازید به نتیجهی مطلوب نرسد. مشکل اساسی این است که اغلب کارآفرینان چون برای شروع کسبوکار جدید خود ذوق دارند، از این مرحله بدون تأمل کافی رد میشوند. این قبیل کارآفرینان ذوقزده و عجول حتی آن قدر به خودشان فرصت نمیدهند که بازخوردهای دیگران را راجع به طرحی که تنظیم کردهاند بشنوند و به همین دلیل نقشهی مسیر را پر از خطا مینویسند. در ادامه، به شش مورد از مهمترین نکاتی میپردازیم که رعایت آنها در مراحل اولیهی شروع یک کسبوکار جدید به نفعتان خواهد بود.
۱. از نقدینگی شرکت غافل نشوید
بسیاری از کارآفرینان در تدوین طرح کسب و کار فقط روی سود شرکت تمرکز میکنند. اینها به اشتباه هزینههایی را که باید برای بقای کسبوکارشان بپردازند در نظر نمیگیرند. این در حالی است که کارآفرینان مجرب هرگز از نقدینگی شرکت غافل نمیشوند. در مورد هر کسب وکاری که هنوز در حد طرح است میتوان این تصور را داشت که به طور حتم سودآور خواهد بود، اما واقعیت ممکن است آن روی سکه را نشانتان دهد. دور از انتظار نیست که یک شرکت در موقعیتی قرار بگیرد که نقدینگی کافی برای پرداخت بدهیهای معوقه را نداشته باشد و از آن طرف، مشتریان نیز بدهیهای خود را به موقع با شرکت تسویه نکنند.
۲. ایدهی اصلیتان را بیش از اندازه بزرگ نکنید
ایدهای که برای راهاندازی یک کسب وکار جدید در سر دارید بیشک از اهمیت بالایی برخوردار است، اما این تنها کانون توجه برای تدوین طرح کسب و کار نیست. یادتان باشد هیچ ایدهای حتی اگر هم خیلی فوقالعاده باشد به خودی خود کافی نخواهد بود و ضامن موفقیت کسب وکارتان نمیشود. فراموش نکنید عالیترین ایدهها نیز تنها در صورتی محقق خواهند شد که بستر لازم را برای عملی کردنشان فراهم کنید. پس به جای اینکه فقط و فقط به ایدهی کسب وکارتان توجه نشان دهید، به این فکر کنید که چطور، کجا و چه وقت باید این ایده را به مرحلهی اجرا درآورید.
۳. دقیق و جزئینگر باشید
وقتی در حال مشخص کردن اهدافتان هستید و به یک مدل کسب وکار بلندمدت میاندیشید، لازم است تا حد امکان دقیق و جزئینگر باشید. بسیاری از کارآفرینان به اندازهی کافی به جزئیات اهمیت نمیدهند و به همین دلیل طرحی که تدوین میکنند خیلی کلی و نامفهوم است. برای مثال، به جای اینکه بنویسید «رشد قابل توجه در چند سال اول» بهتر است دقیقتر باشید و بگویید «۴۰ درصد افزایش فروش در سال اول و ۳۰ درصد در سال دوم». عدم جزئینگریِ کافی دو دلیل دارد: بیانگیزگی در ارائهی اطلاعات فنی و دقیق یا ترس از اینکه حساب و کتابتان غلط از آب دربیاید. یادتان باشد اگر حساب و کتابتان آن طور که پیشبینی کرده بودید از آب درنیامد، هیچ اشکالی ندارد. اما اگر به دنبال اهداف عملی و قابل ارزیابی میگردید، لازم است از همان ابتدا نهایت دقت و نکتهسنجی را در تدوین طرح کسب و کار به خرج دهید.
۴. در تعیین مدل کسبوکار واقعبین باشید
همان طور که گفته شد در تدوین طرح کسب و کار باید روی اهداف دقیق و مشخص تمرکز کنید. با این حال، اهداف دقیق و مشخص به تنهایی برای تحقق ایدهای که در سر دارید کافی نیستند، بلکه لازم است در پیشبینیهای مالی و تعیین چشماندازهای آیندهی شرکت واقعبین باشید. بسیاری از کارآفرینان بیش از اندازه به آیندهی کسب وکار جدید خود خوشبین هستند و فکر میکنند به طور حتم با یک رشد صعودی مواجه خواهند شد. این قبیل کارآفرینان تصور میکنند مدتی بعد از اینکه کسب وکارشان راه افتاد به نقطهی اوج فروش میرسند، حال آنکه بیشتر کسب وکارها این روند را در واقعیت طی نمیکنند. یادتان نرود گمانهزنیهای غیرواقعبینانه در آینده به ضرر کسبوکارتان تمام خواهد شد.
۵. اولویتهایتان را مشخص کنید
فهرستی از اقداماتی که قرار است انجام دهید تهیه و همهی موارد را اولویتبندی کنید. ببینید کدام یک از این اقدامات را لازم است زودتر انجام دهید. اولویتبندی به این دلیل حائز اهمیت است که نمیشود همهی اقدامات را یکباره در پیش گرفت، پس چه بهتر که مهمترینها را در صدر جدول قرار دهید. یادتان نرود هر کسبوکاری تنها در صورتی به ثمر مینشیند که قدم به قدم پیش برده شود.
۶. حسابی تحقیق کنید
خیلی مهم است که از خودتان بپرسید چه مقدار از فعالیت های مربوط به تدوین طرح کسب و کار شما بر پایهی گمانهزنیهای بدون فکر است و چه مقدار از آن بر مبنای دادههای واقعی و اطلاعات معتبر شکل گرفته است؟ اگر از جملهی کارآفرینان عجول و ناآزموده هستید، به احتمال زیاد تدوین طرح کسب و کار خود را بیشتر بر پایهی اطلاعات بیاساس نوشتهاید. حتی اگر در ردیف کارآفرینان باتجربه قرار دارید و میتوانید با اتکا به دانستههای خودتان به نتیجهگیری برسید، باز هم توصیه میکنیم از تحقیق و بررسی منابع تکمیلی غافل نشوید.
۷. یک طرح منظم و سازماندهی شده تدوین کنید
یادتان باشد شما تنها کسی نیستید که باید در مراحل مختلف به طرح کسب و کار رجوع کند. سرمایهگذاران، شرکای کاری و حتی نیروهای متخصصی که قرار است به استخدام دربیاورید، قبل از اینکه تصمیم بگیرند با شما همراه شوند باید به طرحی که تنظیم کردهاید رجوع کنند. پس اگر طرحتان را طوری تدوین کرده باشید که نامفهوم و بههمریخته به نظر میرسد، تأثیر نامناسبی روی خواننده خواهد گذاشت و دیگر حتی فرقی نمیکند چه قدر ایدهی کسبوکارتان عالی و بینقص است