احکام صادره از دادگاه های بدوی جز در مواردی که در قانون بیان گردیده شده و موجب تغییر رای صادره بوده است قطعی بوده و اعتراض تجدید نظر خواهی نسبت به آن قابل پذیرش نخواهد بود اما در مواردی که اعتراض به رای صادره بدوی به عللی از قبیل واخواهی ، تجدید نظر خواهی ، فرجام خواهی و غیره به موجب قانون پذیرفته گردید شخص معترض می تواند با طرح کردن اعتراض خود به مرجع صالح خواستار تغییر حکمی گردد که راجع به او در دادگاه نخستین صادر گردیده شده است و این رای بعد از بررسی حسب موضوع مطروحه بنا بر اینکه اعتراض راجع به ماهیت حکم بوده یا تشریفات شکلی در ظرف مهلت قانونی در دادگاه تجدیدنظر استان و یا دیوان عالی کشور مورد بررسی قرار گرفته و حسب حکم دادرس، بنا بر پذیرش یا رد حکم بدوی نسبت به آن حکم صادر می گردد که این حکم قطعی بوده است
تا اینجا بحث متوجه شدیم که ممکن است رای بدوی ما دو حالت پیدا کند :
- یا حکم صادره نخستین قطعی بوده و مشمول طرق عادی اعتراض اعم از تجدید نظر خواهی و واخواهی نبوده
- یا حکم صادره غیر قطعی بوده و مشمول طرق عادی اعتراض گردیده و امکان تغییر داشته است
فرض کنید ما نسبت به حکم بدوی خود در موعد قانونی ۲۰ روزه اعتراض نمودیم و پرونده مطروحه ما برای بررسی حکم به دادگاه تجدید نظر ارسال گردید حالا می خواهیم به این سوال پاسخ بدهیم که آیا رای قطعی که در دادگاه تجدید نظر قطعی گردیده آیا قابلیت اعتراض به رای تجدید نظر دارد ؟
احتمالات اعتراض به رای تجدید نظر
قانون گذار در چند مورد احتمال اعتراض به رای قطعی دادگاه را پذیرفته است :
- واخواهی خوانده غایب نسبت به حکم غیابی
- اعتراض شخص ثالث
- فرجام خواهی
- اعاده دادرسی
شخص فرجام خواه از چه طریق میتواند نسبت به رای قطعیت یافته به دیوان عالی اعتراض نماید؟
- دعوای اصل نکاح
- دعوی فسخ نکاح
- دعاوی طلاق
- دعوای نسب
- دعوای حجر
- دعوای وقف
و اعاده دادرسی که راجع به اعتراض به ماهیت حکم صادره بوده در ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی بیان گردیده شده است که عبارت است از:
- صدور حکم راجع به موضوعی که مورد درخواست خواهان نبوده است
- صدور رای به بیشتر از خواسته ای که مدنظر خواهان بوده و آن را در دادخواست خود طرح کرده است
- در تعارض بودن حکم صادره با حکمی که در دعوی مطروحه بین طرفین دعوی صادر شده است
- وجود تضاد بین مفاد یک حکم
- به کار بردن اسناد و مدارکی که موجب تاثیرگذاشتن در حکم صادره بوده و قاضی را به اشتباه انداخته است مانند سند جعلی
آیا امکان اعتراض به حکم قطعی دادگاه تجدید نظر به دیوان عالی کشور وجود دارد؟
در مواردی از قبیل اعاده دادرسی و فرجام خواهی که از طرق فوق العاده شکایت بوده است می توان از طریق اعتراض به دیوان عالی کشور خواستار نقض حکمی که قطعیت یافته شد.
موعد زمان قانونی تعیین شده برای اعتراض به رای قطعی دادگاه تجدید نظر در دیوان عالی کشور چگونه بوده و شخص معترض باید در چه بازه زمانی آن را طرح بنماید؟
این بازه زمانی برای اشخاص مقیم ایران ظرف مهلت بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ظرف مهلت دو ماه بوده است.
با عرض سلام و تشکر از اطلاعاتی که در اختیار ما می‌گذارید تا با حقوق قانونی خود آشنا شویم . به دلیل اینکه قاضی مراتب دفاعیات و اعتراض مرا در پرونده ثبت نکرده بود من ( خواهان ) فرجامخواهی نمودم و دیوانعالی هم بدون توجه به دلایل فرجامخواهی ، دوباره حکم بدوی را تایید کرد .چگونه به حکم دیوانعالی اعتراض کنم ؟؟؟
با سپاس .