به هر دلیلی که فرد پس از رشد و رسیدن به سن قانونی از نام کوچک خود راضی نباشد به شرط قانع نمودن قاضی می تواند آن را تغییر دهد. البته باید توجه داشت که در سیستم حقوقی فعلی به دلیل غلبه تعصبات مذهبی امکان تغییر نام های مذهبی خاص و مقدس وجود ندارد. برای تغییر اسم کوچک در شناسنامه یا باید مطابق ماده ۲۰ قانون ثبت احوال به آن اداره مراجعه نمود و یا در صورت عدم حصول نتیجه از آن روش یا عدم پذیرش درخواست از سوی آن اداره می توان با طرح دعوای حقوقی در دادگاه اجبار اداره ثبت احوال به تغییر نام مورد نظر در شناسنامه را درخواست کرد.
ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور در خصوص تغییر اسم انتخاب نام با اعلام کننده است، برای نام گذاری یک نام ساده یا مرکب ( حسین ، محمد مهدی و مانند آن ) که عرفا” یک نام محسوب می شود انتخاب خواهد شد.
مواد قانونی تغییر اسم کوچک در شناسنامه
تبصره ۱ : انتخاب نامهائی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد و همچنین عناوین و القاب و نام های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره ۲ : تشخیص نام های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می باشد و این شورا نمونه های آن را تعیین و به سازمان اعلام می کند.
تبصره ۳ : انتخاب نام در مورد اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
تبصره ۵ : ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است، مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعا” احراز شود.
نام های قابل تغییر در شناسنامه
به موجب ماده ۲۰ قانون ثبت احوال و تبصره های آن انتخاب نامهای زیر ممنوع و دارندگان آنها می توانند با رعایت مقررات مربوطه نسبت به تغییر اسم کوچک در شناسنامه اقدام نمایند:
- نام هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد مانند: عبدالات،عبدالعزی (لات و عزی نام دو بت درمکه معظمه دوران قبل از اسلام است)
- اسامی مرکّبی که، عرفاً یک نام محسوب نمیشوند.
- القاب – اعمّ از ساده و مرکّب مانند : ملک الدوله ، خان ، یا شوکت الملک ، حاجیه سلطان و سلطانعلی و …..
- اسامی زننده و مستهجن : زننده و مستهجن آندسته از نام هائی است که بر حسب زمان، مکان یا مورد بدلایل و جهات زیر برای دارنده آن زننده و مستهجن باشد و مراتب به تأیید شورایعالی برسد.
- نام هایی که معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش های والای انسانی است مانند : گرگ ، قوچی و ….
- نام هایی که با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبی مردم مغایر باشد مانند : لات ، خونریز ، چنگیز و شاهدوست
- تغییر اسم کوچک در شناسنامه برای نام هایی که موجبات اشاعه و ترویج فرهنگ بیگانه گردد مانند : وانوشکا ، ژاکاردو و ….
- نام هایی که موجب تحقیر اشخاص بوده و یا معنای لغوی آن در جامعه قابل پذیرش نباشد مانند : صدتومانی ، گت آقا ، کنیز،گداو…
- اسامی نامتناسب با جنس مانند : ماشاءاله برای اناث و یا انتخاب نام اشرف و یا اکرم برای افراد ذکور
- حذف کلمات زائد و غیر ضروری در نام اشخاص مانند : قلی ، غلام ، گرگ ، ذولف , قوچ , آقاخانم , خان, میرزا, بیگ , بیگم, کربلائی , مشهدی و ….
- تصحیح اشتباهات املائی در نام اشخاص که بدلیل عدم آشنائی مامور با لهجه ها و الفاظ و معانی محلی و یا ناشی از تلفظ اظهار کننده پیش آمده مانند: زهراب به سهراب و یا منیجه به منیژه و ….
- هم نام بودن فرزند با پدر و یا مادر در یک خانواده
- هم نام بودن برادران و یا خواهران در یک خانواده
- تغییر نامها از صورت عربی رسم الخط به شکل فارسی از قبیل رحمن به رحمان ، اسمعیل به اسماعیل اسحق به اسحاق
- تغییر نام کسانیکه با تأیید مراجع ذیصلاح بدین مبین اسلام مشرف می شوند.
- تغییر اسم کوچک در شناسنامه برای کسانیکه نام آنها اسامی ایام هفته باشد.
- تغییر نام کسانیکه تغییر جنسیت داده و دادگاه صالحه حکم به تغییر نوع جنس در اسناد سجلی و شناسنامه آنان صادر نموده است.
- پیشوند ” عبد ” خاص اسامی و صفات ذات پروردگار است و در سایر موارد متقاضی می تواند تقاضای حذف آنرا بنماید.
- تغییر نام در شناسنامه برای کسانیکه دارای اسامی مستعار نیز می باشند مثل حسین(کامبیز) یا معصومه(سوسن) و …..
- عناوین – اعمّ از عناوین لشکری و یا کشوری، و یا ترکیبی از اسم و عنوان
اشخاص واجد شرایط تغییر اسم کوچک در شناسنامه
- اشخاص ۱۸ سال به بالا
- افراد کمتر از ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند
- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال
- سرپرست قانونی ( قیم ، امین ، وصی ) برای افراد صغیر و محجور با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
مدارک مورد نیاز جهت تغییر نام در شناسنامه
- ارائه اصل شناسنامه و دو برگ تصویر آن
- تکمیل فرم درخواست تغییر نام
- پرداخت هزینه طبق تعرفه جاری
نکته: تغییر نام برای اولین بار امان پذیر میباشد، نامی که درخواست تغییر آن داده می شود جزو اسامی مقدس نباشد و یا چنانچه نام مقدس است با نام مقدس دیگری تقاضای تغییر داده شود، همچنین جهت اثبات در دادگاه الزاماً نیاز به استشهادیه و حضور شهود در محضر دادگاه می باشد و نکته آخر اینکه شخص می تواند در محل سکونت خود نیز تقاضای خود را مطرح نماید هرچند اداره ثبت احوال مربوطه، در آن حوزه یا شهر واقع نشده باشد که در اینصورت مرجع رسیدگی یک نسخه از دادگاه و ضمائم را برای اداره مربوطه (در هر نقطه از کشور) ارسال می نماید و اداره مزبور در فرجه مقرر نسبت به ارائه لایحه دفاعیه اقدام خواهد نمود.
هزینه تغییر نام در شناسنامه
هزینه تغییر اسم کوچک در شناسنامه جزو دعاوی غیرمالی محسوب می شود.
مشکلات بعد از تغییر نام و نامخانوادگی چیست؟
دغدغه اصلی که برای افراد خواهان تغییر نام و نامخانوادگی وجود دارد مرتبط با مشکلات بعد از آن است. نمیتوان گفت که این موضوع بیاهمیت و بیارزش است. چراکه از اهمیت زیادی برخورد است زیرا اگر مشکلات زیادی داشته باشد تغییر ندادن آن منفعت بیشتری خواهد داشت.
اولین موردی که میبایست درباره آن صحبت کنیم درباره مدارک و دیگر اسناد است. احتمالاً با خود فکر کرده اید که با تغییر اسم تکلیف دیگر اسناد و مدارک چه میشود. همان طور که حدس میزنید مدارک و اسناد با نام قبلی بیارزش میشوند و میبایست نسبت به تغییر آنها هم اقدام کرد. پس با نشان دادن شناسنامه و توضیحاتی که در آن نوشته شده است تمامی مدارک را برایتان به روز خواهند کرد. تنها باید توجه داشته باشید که این تغییر و به روز کردن اسناد یک بار اتفاق میافتد. از این رو شما قادر به تغییر آن به صورت مجدد نخواهید بود بنابراین توصیه میشود دقت به خرج دهید.
آیا تغییر اسم کوچک در شناسنامه باعث محرومیت از ارث میشود؟
یک دیگر از دغدغههایی که ممکن است برای افرادی که تغییر اسم کوچک در شناسنامه دارند مربوط به محرومیت از ارث است. شاید گمان کنید با تغییر نام و نامخانوادگی به دلیل نداشتن شباهت به نام پدر از ارث محروم خواهید شد. خوشبختانه این معضل به هیچ عنوان وجود نخواهد داشت زیرا در قسمت توضیحات شناسنامه به تغییر نام و نامخانوادگی اشاره میشود. از این رو هیچ شخصی نمیتواند نسبت به ارث و میراث حقی را از شما ضایع گرداند. چراکه به صورت قانونی این مورد در شناسنامه ذکر شده و جای نگرانی وجود نخواهد داشت.
سلام. من مشهورم به لیلی ولی در شناسنامه لیلا هستم. آیا امکان تغییر نامم از لیلا به لیلی در شناسنامه هست؟
با سلام
اسم من عادل است آیا میتوانم این اسم او عوض کنم
اسم ابراهیم انتخاب کنم
سلام
بله میتوانید
سلام. وقت بخیر
من اسمم عبداله هستش میخوام اسمم رو عوض کنم . امکانش هست که بتوان عوض کرد
سلام من اسمم کیاناهست. ۱۹ اردیبهشت سال ۹۲ بدنیا اومدم . اسم ملک رو دوست دارم. آیا می تونم اسمم رو تغییر بدم ؟؟