مطابق قانون مجازات اسلامی، زمانی که فرد، به مجازات حبس تعزیری محکوم می شود، ممکن است بنا به شرایط موجود و تصمیم قاضی دادگاه، تمام یا بخشی از مجازات، تعلیق شود. بنابراین، زمانی که فردی، طبق قانون، محکوم بوده و مجازات تعیین شده برای او حبس است، اما بنا به تشخیص قاضی، حبس او برای مدتی، معلق شده و اجرا نمی شود، به این وضعیت، حبس تعلیقی می گویند .
اگر فرد محکوم در مدت تعیین شده، مرتکب جرمی نشود، محکومیت حبس او لغو می شود و در صورتی که مرتکب جرمی شود، مجازات حبس تعلیق شده او اجرا خواهد شد . برای مثال، زمانی که گفته می شود، فردی به ۱۲ سال حبس تعلیقی محکوم شده است، به این معنا می باشد که محکوم به ۱۲ سال حبس است که موقتا اجرا نمی شود، ولی اگر در زمان معین شده، به جرم دیگری اقدام نماید، حکم او اجرا شده و زندانی می شود.
حبس تعلیقی در قانون چیست؟
تعلیق در لغت، به معنای آویختن، معلق ، درآویختن چیزی را به چیزی و متعلق گردانیدن است. قانون گذار به منظور حفظ نظم و مراعات مصلحت اجتماع در قبال تخلف از مقررات و نظامات حکومتی مجازات را تعیین می کند که این مجازات ها از قبیل حبس، جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی و غیره می باشد .بنابراین، حبس تعلیقی نیز در واقع نوعی حبس و مجازات تعلیق شده است.
حبس تعلیقی، به حبسی گفته می شود که قاضی، در شرایطی مجازات حبسی که برای متهم در نظر گرفته شده است را معلق می کند به این صورت که اگر مجرم، در زمان معینی جرمی مرتکب نشود، محکومیت، در مورد او اجرا نخواهد شد. زندان تعلیقی با حبس تعزیری دارای تفاوت هایی است به عنوان مثال، تعلیق مجازات حبس، فقط شامل درجات سه تا هشت حبس های تعزیری می شود، اما حبس تعزیری، خود، بر هشت درجه می باشد.
در تعلیق مجازات حبس، برای آن که قاضی بتواند، حکم را معلق کند، شرایط ویژه ای لازم است. همچنین، اگر متهم در هنگام حکم تعلیق مرتکب جرم دیگری بشود، علاوه بر مجازات تعیین شده، به مجازات تعلیق شده نیز محکوم می گردد. بنابراین، با توجه به این موضوع که حبس تعلیقی دارای شرایط و احکام ویژه ای است، لازم است که این نوع از مجازات بررسی شود.
حبس تعلیقی مطابق قانون مجازات اسلامی
حبس تعلیقی، در قانون مجازات اسلامی و در ماده ۴۶، این گونه بیان شده است : “در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت، دادگاه، می تواند در صورت وجود شرایط مقرر، برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات می تواند، از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین، محکوم می تواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری، تقاضای تعلیق نماید.”
شرایط تعلیق مجازات مطابق قانون مجازات اسلامی در ماده ۴۶ این قانون تعیین شده اند که عباتند از:
اولا، مجازات حبس لزوما تعزیری باشد و حبس های حدی نمی تواند معلق گردد. زیرا مجازات های حدی، به موجب شرع مقدس تعیین شده اند و قاضی این اختیار را ندارد که میزان آنها را کاهش یا افزایش دهد. اما به موجب ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی، تعزیر مجازاتی است که نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات و احکام مربوط به آن، به موجب قانون تعیین شده است.
دوما، لزوما حبس در نظر گرفته شده باید در درجات سه تا هشت باشد. که از حبس سه ماه تا پانزده سال است. یعنی اگر شخصی محکوم به حبس تعزیری درجه ۲ شده باشد و مجازات آن ۱۶ سال باشد، قاضی دیگر نمی تواند حکم آن را معلق کند.
به موجب ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی: تعزیر، مجازاتی است که نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام آن به موجب قانون، تعیین شده است. یکی از انواع مجازات های تعزیری، حبس بوده که درجات آن، در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی تعیین شده است. حبس تعزیری، دارای هشت درجه می باشد که شدیدترین نوع آن، درجه یک است که شامل حبس بیش از بیست و پنج سال می باشد و خفیف ترین نوع آن، حبس درجه هشت است که شامل حبس تا سه ماه می باشد.
تفاوت حبس تعلیقی و حبس تعزیری چیست؟
حبس تعلیقی، یکی از انواع حبس تعزیری بوده که در آن، مجازات حبس، معلق شده است. همچنین، تعلیق مجازات حبس فقط شامل درجات سه تا هشت حبس های تعزیری می شود. در بحث حبس تعلیق شده، بعد از گذشت مدت قانونی، حبس اجرا نمی شود، اما در حبس تعزیری، اصولا مجازات، اجرا شده، مگر اینکه تعلیق گردد.
نکات مهم در باب تعلیق مجازات حبس
۱- تعلیق مجازات حبس چیست؟
به حبسی گفته می شود که قاضی در شرایطی مجازات حبسی که برای متهم در نظر گرفته شده است را معلق می کند.
۲- چه کسانی می توانند تقاضای تعلیق مجازات حبس را داشته باشند ؟
دادستان و یا محکوم علیه می توانند با رعایت شرایطی از دادگاه صادر کننده حکم تقاضای تعلیق اجرای بقیه مدت مجازات حبس را داشته باشند.
۳- در صورتی که محکوم در مدت حبس تعلیقی مرتکب جرم دیگری شود چه مجازاتی برای او در نظر گرفته خواهد شد ؟
اگر محکوم در زمان حکم تعلیقی مرتکب جرمی شود به مجازات هر دو جرم یعنی جرمی که حکم تعلیق برای آن صادر شده و جرمی که در طول تعلیق مجازاتش مرتکب آن شده است محکوم می گردد.