شرا در لغت هم به معنی خرید و هم به معنی فروش می باشد. بنابراین، لفظ شرا در لغت از اضداد بوده و به دو معنی خرید و فروش، با هم، اشاره می نماید. در رابطه با این که در حقوق چیست، می توان با تسامح بیان داشت شرا در حقوق به معنی بیع می باشد که در آن، یکی از طرفین مالی را فروخته و دیگری، آن را خریداری می کند.
ماده ۳۳۸ قانون مدنی، در این خصوص بیان می دارد که:
بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم.
به عبارت دیگر، صاحب مال، در قبال دریافت مبلغی، حق مالکیت خود بر عین مذکور را به خریدار انتقال می دهد و بعد از آن، مبیع (عین) به تصرف و قبض مشتری در می آید.
در این میان، شرا که همان تعریف بیع می باشد، به انواع مختلفی تقسیم می شود. این عقود، از جهت نحوه پرداخت ثمن و تحویل مبیع، شامل اقسام گوناگونی شده که از جمله آن می توان به بیع سلف، مرابحه، مساومه و…. اشاره نمود.
در رابطه با زمان وقوع شرا، قانون مدنی در ماده ۳۳۹ خود بیان می دارد که پس از توافق بایع و مشتری در مبیع و قیمت آن، عقد بیع به ایجاب و قبول واقع می‌شود. در ایجاب و قبول الفاظ و عبارات باید صریح در معنی بیع باشد.
این امر به این معنی است که پس از این که طرفین قرارداد، در شرایط و اوصاف مال، و همچنین، ثمن آن، به توافق رسیدند، با ایجاب و قبول، شرا محقق می گردد. ایجاب به معنی پیشنهاد ایجاد قرارداد از طرف فروشنده و قبول، پذیرفتن آن از سوی خریدار می باشد. همچنین، شرا ممکن است که به داد و ستد نیز واقع گردد.
آثار شرا در حقوق چیست؟
شرا در حقوق به معنی خرید و فروش بوده و دارای ضوابط و شرایطی می باشد که از جمله آن میتوان به اهلیت داشتن طرفین و معین بودن مال مورد معامله اشاره کرد.
از آن جایی که شرا در حقوق، معادل بیع به کار برده می شود، می توان بیان داشت که آثار آن، در واقع همان آثار عقد بیع می باشد. ماده ۳۶۲ قانون مدنی به بیان آثار شرا یا همان خرید و فروش مال، اختصاص داده شده است.
مطابق با این ماده، به مجرد، وقوع بیع، مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن می‌شود. این امر به این معنی است که بعد از ایجاب و قبول و انعقاد خرید و فروش، فروشنده، حق مالکیت خود را به مشتری انتقال داده و مالک ثمن پرداختی از جانب او می شود.
آثار دیگر شرا در حقوق این است که عقد بیع، بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن معامله قرار می دهد. ضمان درک در این عبارت، به این معنی است که هر یک از بایع و مشتری نسبت به مستحق للغیر در آمدن مبیع و ثمن مسئولیت دارند.
همچنین، شرا در حقوق، بایع را به تسلیم مبیع، و مشتری را به پرداخت ثمن ملزم می‌نماید. در نتیجه، پس از وقوع شرا، بایع و مشتری نمی توانند از وظایف خود سر باز زده و مبیع را تسلیم نکرده یا مبلغ معامله را پرداخت نکنند.