زمانی که فردی فوت می کند، اموال و دارایی های او به ورثه به جا مانده از او می رسد. انحصار وراثت در صورتی انجام می شود که فوت فرد متوفی تائید شود. پس از آن تائید فوت فرد، ورثه او تعیین می شوند و ذینفعان می توانند درخواست خود را جهت دریافت حصر وراثت به شورای حل اختلاف ارائه دهند.
قانون جدیدی برای انحصار وراثت وجود ندارد فقط برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ نیاز به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث یا مفاصاحساب مالیاتی برای گرفتن گواهی انحصار وراثت است
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه وراث
- احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند؛ دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند.
آخرین تغییرات صدور گواهی انحصار وراثت در رویه قضایی
مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است.
بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌کنند .مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود.
در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟
ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
اگر وکیل داشته باشید که تمام مراحل توسط وکیل دادگستری انجام خواهد شد در غیر این صورت بایستی با مدارک گفته شده به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید و دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت بدهید. شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی که شما اعلام کنید صالح به صدور گواهی مذکور است. قبل از مراجعه به دفتر قضایی اگر وکیل ندارید حتما استشهادیه محضری تهیه کنید که وقتتان هدر نرود.
سهم دولت از انحصار وراثت چقدر است؟
دولت سهمی ندارد و فقط هزینه دادرسی به مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک پرداخت می شود
هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
پرداخت مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
هزینه نشر آگهی انحصار ورثه چقدر است؟
در سال ۱۴۰۱ رایگان است
گرفتن المثنی انحصار وراثت چگونه است؟
هر کدام از ذی نفعان و ورثه می توانند با مراجعه به مرجع صادر کننده گواهی، درخواست کپی برابر اصل کنند.محدودیتی در این زمینه نیست
آیا امکان اعتراض به گواهی انحصار وراثت وجود دارد؟
بله هر کسی که نسبت به به مفاد آن اعتراض داشته باشد بدون قید مدت می تواند نسبت به اعتراض اقدام نماید
اگر کسی از متوفی طلب داشته ولی اسامی وراث را نمی داند، این امکان وجود دارد که برای اخذ گواهی اقدام نماید؟
بله اگر وراث گواهی را اخذ نکرده باشند هر ذی نفعی می تواند از شورای حل اختلاف با ذکر دلیل ، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت برای فرد فوت شده کند.
اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد و مدارک هم نمی دهد چه باید کرد؟
این سوال پاسخ داده شد هرکدام از وراث می تواند به تنهایی و بدون مدارک سایر وراث هم تقاضای صدور گواهی حصر ورثه کند در صورت اصل مدارک، از اداره ثبت اخوال استعلام خواهد شد
آیا دیر پرداخت کردن مالیات یا گرفتن گواهی انحصار وراثت مشمول جریمه است؟
خیر نگران نباشید بر طبق آخرین تغییرات قانون مالیات های مستقیم تاخیر در دادن اظهار نامه مالیات بر ارث مشمول جریمه نیست. مشروط بر اینکه متوفی بعد از ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده باشد. بنابراین نه دادن اظهار نامه مالیات بر ارث مدت دارد و نه گرفتن انحصار وراثت
آیا حضور همه ورثه الزامی است؟
خیر اقدام یکی از ورثه برای گرفتن انحصار وراثت کافی است.برای دادن وکالت هم مراجعه یکی از ورثه کفایت میکند
تنظیم شخصی سند رسمی انتقال مال منقول و غیر منقول با گواهی انحصار وراثت محدود میسر نیست
وراث چه کسانی هستند؟
وراث نسبی بر طبق قانون ۳ دسته هستند که در صورتی که حداقل یک نفر از طبقه قبل باشد نوبت به افراد طبقه بعد نمی رسد
طبقات ارث مطابق قانون مدنی عبارتند از:
طبقه اول:
- همسر متوفی
- پدر و مادر
- فرزندان و در نبود فرزند، نوه یا نوه ها
طبقه دوم:
- پدر بزرگ و مادربزرگ
- همسر متوفی
- خواهر و برادر و در نبود ایشان فرزندان آنها
طبقه سوم:
- همسر متوفی، عمه، عمو، دایی، خاله متوفی و در نبود ایشان فرزندان آنها
- در نبودن افراد مذکور نوبت به عمه، عمو، خاله، دایی، پدر و مادر متوفی می رسد
- زن و شوهر به عقد دائمی هم در تمام طبقات جزء وراث محسوب می شوند
برای مطالبه مهریه از وراث هم نیاز به انحصار وراثت است؟
بله قطعاً، چه از طریق دادگاه مطالبه مهریه شود و چه از طریق اداره اجرای ثبت، یکی از مدارک لازم گواهی حصر وراثت است. توضیح مختصر اینکه اگر متوفی مالی داشته باشد اول بدهی او مثل مهریه پرداخت می شود و بقیه مال بین وراث تقسیم خواهد شد
در صورت گم شدن انحصار وراثت چه باید کرد؟
عنایت داشته باشید اگر شماره پرونده و شعبه را داشته باشید به راحتی می توان کپی برابر اصل درخواست کرد. اگر آن هم نداشته باشید و بدانید در کدام شهر بوده و مربوط به هفت هشت سال اخیر باشد از طریق جستجوی کدملی در رایانه دادگاه یا شورا قابل پیگیری است. اگر پرونده قدیمی باشد و در بایگانی راکد باشد نیازمند دانستن شماره پرونده و شعبه است. نکته ظریف اینکه اگر سابقاً در دفترخانه انتقال صورت گرفته باشد حتماً یک نسخه کپی در مدارک آن دفترخانه و سند تنظیمی وجود دارد.
گروه مشاورین و وکلای موسسه حقوقی سروش نافع دادمان بستری است که شما عزیزان می توانید از طریق آن سوالات خود را درباره انحصار وراثت و روشهای دریافت حصر وراثت و سایر موارد مربوط به امور ورثه ای ثبت کنید و در کمترین زمان پاسخ مناسب خود را دریافت کنید:
مشاورین حقوقی و قضایی دادمان
گردآورنده : موسسه حقوقی سروش نافع دادمان