مطالعات امکان سنجی(طرح توجیهی)
امکان‌سنجی درباره شدنی‌بودن پروژه ها بحث می‌کند. مطالعات امکان‌سنجی، پس از مرحله پیدایش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات کلیات اولیه محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. این مطالعات بنا به نیاز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفی از جزئیات پروژه می‌تواند وارد شود. مطالعات امکان‌سنجی شامل فصل‌های زیر می‌باشد: گزارش سابقه متقاضی، مطالعات بازار، مطالعات فنی، نتایج نرم‌افزار کامفار، بررسی‌های مالی.
مطالعات به کارفرما دید کافی را برای به انجام رساندن یا کنسل کردن پروژه را می دهد. مطالعه امکان‌سنجی تأثیر زیادی در سرنوشت پروژه دارد. بسیاری از مشکلاتی که در اجرای پروژه بروز می‌کند، ناشی از ناکافی بودن مطالعات اولیه است. دقت در مطالعات امکان‌سنجی پروژه، از ریسک تأخیر در اجرای پروژه و فراتر رفتن هزینه‌‌ها نسبت به مبالغ پیش‌بینی شده، می‌کاهد. گزارش امکان‌سنجی باید کلیه اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد.
امکان سنجی Feasibility Study
امکان سنجی چیست ؟
۱. فرایند کنترل و شناخت مسائل
۲. شناسایی اهداف فرصت ها و تهدید ها
۳. شرح موقعیت ها
۴. شناسایی در آمدها
۵. شناسایی هزینه ها
۶. شناسایی سود
۷. تجزیه و تحلیل یک پروژه
یک طرح امکان سنجی از چه بخشهایی تشکیل شده است :
بخش اول : آشنایی با طرح و شرکت
بخش دوم : بررسی اقتصادی (مطالعات بازار)
بخش سوم : مطالعات فنی و برآورد امکانات زیر بنایی طرح
بخش چهارم : برآورد سرمایه گذاری طرح
بخش پنجم : برآورد هزینه های تولید و ارزش فروش سالانه طرح
بخش ششم : پیش بینی مالی و نحوه تامین مالی طرح
بخش هفتم : تعیین شاخص های مالی و اقتصادی طرح
مطالعات امکان سنجی مقدماتی (PFS)، چیست و در چه مواقعی انجام می شود؟
در مطالعات امکان سنجی مقدماتی (Pre Feasibility Study)، به مشخصات کلی پروژه پرداخته می شود و معمولا در زمانی که سرمایه گذار با چند گزینه مختلف روبروست انجام می گردد. در این مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زیر توجه می شود:
۱. بازنگری، بازبینی و اعلام نظر در مورد مطالعات پیدایش طرح ۲. تعیین و تحلیل گزینه های فنی طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های محل اجرای طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های فناوری طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های روش اجرای طرح
– تعیین و اولویت بندی گزینه های فنی طرح متشکل از گزینه های محل اجرای طرح، گزینه های فناوری طرح و گزینه های روش اجرای طرح
– تهیه برنامه زمانی اجرای مقدماتی برای گزینه های فنی مختلف طرح ۳. تحلیل مالی و اقتصادی گزینه های فنی طرح – تعیین ضوابط حاکم بر نحوه اندازه گیری هزینه ها و درآمدهای طرح
– برآورد هزینه های هریک از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار تفکیک هزینه های کمی و غیرکمی
– برآورد درآمدهای هریک از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار درآمدهای کمی و غیرکمی
– تحلیل هزینه – درآمد و اولویت بندی اقتصادی گزینه فنی طرح
– تحلیل حساسیت هر یک از گزینه ها نسبت به تغییرات قیمت ها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات قابلیت دسترسی و میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف، تعیین درجه عدم قطعیت برآوردها و تجدید نظر در اولویت بندی اقتصادی گزینه ها ۴. تحلیل مالی گزینه های فنی طرح
– برآورد هزینه ها و درآمدهای کمی هر یک از گزینه های فنی بر مبنای قیمت های بازار، ضمن در نظر گرفتن مالیات های متعلقه
– تحلیل حساسیت برآوردها نسبت به تغییرات قیمت ها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات در قابلیت دسترسی، میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف و تعیین درجه عدم قطعیت آنها
– تحلیل مالی گزینه های فنی طرح و اولویت بندی آنها ۵. بررسی های اجتماعی و ارزیابی آثار و پیامدهای اجتماعی هر یک از گزینه ها
۶. ارزیابی فنی – اقتصادی و مالی گزینه های مختلف طرح و اولویت بندی آنها
۷. تهیه گزارش امکان سنجی مقدماتی طرح
مطالعات امکان سنجی نهایی (FS)، چیست ؟
مطالعات امکان سنجی نهایی (Feasibility Study)، پس از مرحله پیدایش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه گذاری انجام می شود. این مطالعات بنا به نیاز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفی از جزئیات پروژه می تواند وارد شود. در این مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زیر توجه می شود:
- تعیین ساختگاه طرح
– تعیین گزینه های ساختگاه طرح در محل انتخابی برای اجرای طرح
– مقایسه و اولویت بندی گزینه های مختلف ساختگاه طرح و تهیه گزارش انتخاب ساختگاه ۲. مطالعات مهندسی پایه و طراحی اولیه
– بازنگری و تکمیل اطلاعات و داده های اولیه مربوط به شرایط جوی ، زمین شناختی و آب شناختی ساختگاه، امکانات زیربنایی قابل دسترس برای طرح شامل منابع آب، منابع انرژی، منابع نیروی انسانی،
– سیستم های حمل و نقل، منابع تامین مواد خام، مواد اولیه و مصالح
– مطالعات مهندسی پایه و طراحی مواد اولیه و فرآیند
– جانمایی و آرایش واحدها، سیستم ها و تجهیزات طرح
– طراحی مهندسی اولیه شامل مهندسی فرآیند، طراحی اولیه سیستم ها و تجهیزات مکانیکی، طراحی اولیه کارهای لوله کشی، طراحی اولیه کارهای ساختمانی و زیربنایی، طراحی اولیه سیستم ها و تجهیزات برقی، طراحی اولیه سیستم های کنترل و ابزار دقیق
– تهیه فهرست اقلام عمده کلیه واحدها، سیستم ها و بخشهای مختلف طرح شامل فهرست مصالح و مقادیر آنها، تجهیزات و ماشین آلات و ابزار آلات مورد استفاده در کار
۳. تعیین خط مشی اجرائی طرح
– تعیین گزینه های تفکیک طرح به پروژه های مستقل با فصل مشترک های مشخص با یکدیگر
– تعیین گزینه های تقسیم کار بین مشاوران، سازندگان و پیمانکاران
– اولویت بندی گزینه های اجرایی با توجه به قابلیت های اجرایی قابل دسترس، برنامه زمانبندی طرح و هزینه های طرح ۴. تهیه برنامه زمان بندی طرح به تفکیک پروژه ها برای فعالیت ها و خدمات مهندسی، تدارکات، پشتیبانی تدارکات، کنترل کیفیت، ساخت (شامل عملیات ساخت و نصب)، مالی، تجهیز نیروی انسانی برای دوره بهره برداری و راه اندازی ۵. برآورد هزینه های سرمایه گذاری ارزی و ریالی طرح به تفکیک پروژه ها ۶. تهیه و ارائه گزارش مرحله امکان سنجی نهایی