دنیای مدرن امروزی همچون گذشته بزرگ و دست نیافتنی به نظر نمی رسد. گسترش سطح ارتباطات و تغییر سبک زندگی باعث شده که دیگر زبان، نژاد و ملیت مسئله ای برای برقراری ارتباط نباشد؛ در این راستا ازدواج با اتباع خارجی موضوعیست که بسیاری از جوانان کشورمان به آن متمایل شده اند.
چنانکه براساس آمار درج شده در سال ۱۳۹۲، ۷۴۹ مورد ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی و ۶۶۰ مورد ازدواج مرد ایرانی با اتباع خارجی در ایران به ثبت رسیده است. اما برگزاری و ثبت اینگونه ازدواج ها آداب خاص خود را دارد و مطابق با قوانین جمهوری اسلامی باید با کسب اجازه از دولت صورت بگیرد؛ بدین ترتیب عدم آگاهی از روند اینگونه وصلت ها و نحوه حمایت دولت از این زوج ها ذهن بسیاری از جوانان ایرانی را به خود مشغول کرده است. نوشتار جدید مجله حقوقی سروش نافع دادمان را دنبال کنید تا پاسخ سوالاتتان را بیابید.
ازدواج با اتباع خارجی در شرع و قانون مدنی ایران
طبق ماده۱۰۵۹ قانون مدنى ایران:
نکاح زن مسلمان ایرانى با مرد غیر مسلمان جایز نیست مگر به شرط مسلمان شدن مرد و سپس کسب اجازه مخصوص از دولت.
مطابق با ماده ی ۲ آیین نامه ی زناشویی بانوان ایرانی مصوب ۱۳۴۵:
باید گواهی یا استشهاد تشرف مرد به اسلام به نامه ی درخواست صدور پروانه ی ازدواج زن و مرد ضمیمه شود. تشرف مرد به دین اسلام با مراجعه ی وی به علما یا مراکز اسلامی و فرهنگی داخل یا خارج از کشور صورت می گیرد.
برابر بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی:
هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند، تبعه ایران محسوب میشود.
در متن ماده‌ی ۱۰۶۰ ذکر کرده است:
ازدواج زن ایرانی با تبعه‌‌ی خارجی در مواردی هم که مانع قانونی ندارد موکول به اجازهی مخصوص از طرف دولت است.
منظور از مانع قانونی در این ماده یعنی اولا شرایط عمومی صحت عقد ازدواج مثل رضایت طرفین و همچنین موانع شرعی مثل قرابت (خویشاوندی) و کفر (به معنی عدم اسلام در ازدواج زن مسلمه) وجود نداشته باشد و همچنین مرد بیگانه باید از طرق قانونی و با مجوز به کشور ورود کرده و در آن استقرار داشته باشد.
طبق ماده ۹۸۷ قانون مدنی:
زنان ایرانی مجاز به ازدواج با اتباع خارجی هستند اما ازدواج به این ترتیب دارای آثار متعددی، از جمله تبدیل تابعیت آنها به تابعیت دولت متبوع همسر، محدودیت در حق مالکیت آنان نسبت به اموال غیرمنقول، امکان تحصیل تابعیت همسرشان و به طور کلی آثار متعددی از لحاظ حقوقی بر زن خواهد داشت.
براساس تبصره ۲ ماده ۹۸۷ همان قانون:
در حقوق زن نسبت به اموال غیرمنقول محدودیت‌هایی ایجاد میشود و همچنین تابعیت خود را از دست میدهند و به تابعیت کشور همسر خود درمی آیند.
مدارک قابل ارائه توسط مرد خارجی برای ازدواج با زن ایرانی
گواهی سفارت دولت تابعه مبنی بر مجرد بودن و بلامانع بودن ازدواج با زن ایرانی (گواهی های فوق بصورت ترجمه رسمی به زبان فارسی و تائید وزارت امور خارجه قابل قبول می باشد.)
اصل و کپی گذرنامه مرد خارجی از کلیه صفحاتی که دارای مندرجات می باشد.
درخواست ازدواج طبق نمونه وزارت کشور
اصل و کپی از کلیه صفحات عقدنامه شرعی یا صیغه نامه .(فقط اتباع عراقی و افغانی)
گواهی سفارت دولت متبوع مرد مبنی بر مجرد بودن از سفارت یا کنسولگرى کشور خود. (مگر آنکه مرد خارجى متقاضى ازدواج پناهنده بوده و چون شخص پناهنده هیچگونه رابطه اى با سفارت کشور خود ندارد لذا ارائه گواهى تجرد و امثال آن در خصوص چنین شخصى منتفى است.)
سند قانونى طلاق و یا فوت همسر اول در صورتی که قبلا ازدواج کرده باشد. مراجع صلاحیتدار ایرانى موظف هستند به جاى مدارک مذکور تعهدى از زوجه بگیرند که استاندارى هیچ گونه مسؤولیتى در قبال عواقب بعدى این ازدواج نخواهد داشت و در صورتى که مرد متقاضى ازدواج با زن ایرانى که پناهنده است، داراى همسر قبلى بوده باشد عواقب آن بر عهده زوجه ایرانى است که این ازدواج را پذیرفته است.
۷ قطعه عکس ۴×۳ پشت نویسی شده .
گواهی نداشتن پیشینه‌‌ی بد و محکومیت کیفری از مراجع رسمی کشور متبوع؛ همچنین در صورت اقامت مرد در ایران گواهی عدم سوءپیشینه از مراجع ایران
گواهی تشرف به دین اسلام از طرف مرد خارجی در صورت مسلمان نبودن مرد.
گواهی توانایی مالی زوج از مراجع کشور متبوع، به‌همراه تعهدنامه‌‌ی ثبتی مرد درخصوص پرداخت هزینه‌ها و نفقه‌‌ی زن و اولاد و سایر حقوق زن
فتوکپی شناسنامه و کارت ملی زوجه از کلیه صفحات ۲ نسخه
فتوکپی گذرنامه ویا دفترچه پناهندگی از کلیه صفحات
اگر مقررات فوق طی پرکردن فرم‌ها توسط طرفین رعایت و تضمین‌های لازم توسط وزارت کشور کسب شود، با بررسی وضعیت گذرنامه و شرط اجازهی اقامت مرد در ایران توسط کارشناس استانداری، پروانه‌ی اجازهی زناشویی صادر میشود.
زنان ایرانی قبل از ازدواج با اتباع خارجی مسلمان علاوه بر رعایت مسائل شرعی و قانونی حتما باید مجوز از وزارت کشور ج.ا.ا و نمایندگی های ج.ا.ا در خارج از کشور دریافت نمایید. به این اجازه نامه «صدور پروانه زناشویی» می‌گویند. دفتر خانه اسناد رسمی ازدواج در ایران بدون گرفتن این اجازه از زوجین در حین مراسم عقد حق ندارد این ازدواج را ثبت کند.
نکته اول:
ازدواج اتباع افغانى داراى کارت آبى رنگ با اتباع ایرانى به طور کامل ممنوع است.
نکته دوم:
ازدواج اتباع عراقى داراى کارت سبز با اتباع ایرانى پس از انجام مراحل مندرج در دستورالعمل شماره/۵۲۶۸م پ مورخه ۷۰/۶/۲۳ ارسالى به کلیه استانداریها بلامانع است. طبق این دستورالعمل رسیدگى به درخواست هاى ثبت ازدواج تا صدور پروانه بر عهده استانداریها گذاشته شده است.
مدارک قابل ارائه توسط زن ایرانی برای ازدواج با مرد خارجی
اجازه ولی دختر که امضاء وی توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تصدیق شده باشد. (در صورت فوت پدر گواهی رسمی فوت همراه با اجازه مادر که به امضای وی به تصدیق یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد دریافت می گردد.)
اصل و کپی کلیه صفحات شناسنامه و کارت ملی.
اصل و کپی گذرنامه زن ایرانی. (در صورت دارا بودن گذرنامه)
۷ قطعه عکس ۴×۳ پشت نویسی شده .
مدارک لازم جهت ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی
مرد ایرانی برای ازدواج با اتباع خارجی نیازی به دریافت اجازه نامه کتبی از وزارت کشور ندارد و اگر زوجه دارای گذرنامه و اقامت مجاز در ایران باشد می‌تواند با هر زن مسلمان یا غیر مسلمان خارجی ازدواج کند. همچنین مراحل ثبت ازدواج آنان از طریق بخش امور اتباع خارجیِ نیروی انتظامی انجام می شود.
درخواستنامه تکمیل شده ثبت ازدواج توسط زوجین.
اصل شناسنامه معتبر و عکس دار زوج.
اصل گذرنامه معتبر خارجی زوجه.
معرفی نامه از اداره کل امور اتباع ناجا، امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور یا واحدهای ذیربط تابعه آنها در شهرستانها بانضمام دو قطعه عکس تائید شده توسط مرجع معرفی کننده.
کلاسه آثار انگشتان.
اصل گواهی بهداشتی زوجین مبنی بر داشتن سلامت کامل و نداشتن هرگونه بیماری واگیردار و مانع از ازدواج شامل: (ایدز، هپاتیت، بیماری های مقاربتی، اعتیاد و تالاسمی).
اصل شناسنامه زوج که واقعه ازدواج در صفحه مخصوص آن در شناسنامه توسط دفترخانه ثبت شده باشد.
گواهی تشرف زوجه به دین مبین اسلام (درصورتی که زوجه غیر مسلمان باشد).
اصل سند ازدواج زوجین.
اصل گواهی ازدواج محلی زوجین، صادره مقامات ذی صلاح کشور متوقف فیه.
پرداخت هزینه برابر تعرفه کنسولی.
اصل گواهی تولد زوجه.
سه قطعه عکس زوج و ۶ قطعه عکس زوجه
شرایط فرزندان حاصل از ازدواج با اتباع خارجی چگونه است؟
طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران تابعیت فرزند حاصل از ازدواج مردان ایرانی با زنان خارجی در داخل و خارج از کشور ایرانی است. همچنین اگر زنی خارجی که تنها متولد ایران است با یک مرد ایرانی ازدواج کند فرزند حاصله از بدو تولد ایرانی محسوب می شود. اما کودکان متولد شده از مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی تابعه ایرانی محسوب نمی‌شود و برای این کودکان قوانین سختگیرانه و حقوق شهروندی خاصی مطرح می باشد. طبق قوانین مدنی فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی که در ایران متولد شوند می‌توانند پس از سن ۱۸ سال تمام درخواست تابعیت ایرانی کنند.
چه اسنادی برای گرفتن شناسنامه فرزندان حاصل از ازدواج با اتباع خارجی لازم است؟
دریافت اصل گواهینامه تولد نوزاد در ایران
ارایه شناسنامه ایرانی همسر
مدارک و فرم‌های اصلی تولد نوزاد ( که شامل تعیین جنسیت نوزاد و نام خانوادگی والدین است)
نسخه کامل از گذرنامه شوهر (چهار صفحه اول)