خواهان و خوانده تکالیفی دارند که باید قبل از اولین جلسه دادرسی انجام دهند که در ادامه این نوشتار از مجموعه نکات حقوقی دادمان به آن خواهیم پرداخت.
تکالیف خواهان در جلسه دادرسی
خواهان باید اصل اسنادی که رونوشت آن‌ها را ضمیمه دادخواست کرده است، در اولین جلسه دادرسی حاضر کند. درصورتی‌که خواهان به تکلیف خود عمل ننماید و مستند او یک سند عادی باشد که مورد تردید یا انکار خوانده واقع شده است و دادخواست وی مستند به دلیل دیگری نباشد قرار ابطال دادخواست صادر می‌شود.
تکالیف خوانده در جلسه دادرسی
خوانده باید اصل و رونوشت یا روگرفت اسنادی را که مایل است به آن‌ها استناد نماید به تعداد خواهان افزون بر یک نسخه در اولین جلسه دادرسی حاضر نماید. درصورتی‌که خوانده به تکالیف خود عمل نکند و مستندش یک سند عادی باشد که مورد تردید یا انکار واقع شده است این سند از عداد دلایل او خارج می‌شود.
در صورتی که سند مورد استناد هر یک از طرفین خواهان و خوانده رسمی باشد چون نمی‌تواند مورد انکار و تردید قرار گیرد عدم ارائه آن در جلسه اول دادرسی خطری را متوجه طرفی که به آن استناد نموده است نمی‌کند.
همین طور است در صورتی که سند مورد استناد عادی باشد اما مورد ادعای جعل قرار گیرد. در حقیقت چنانچه نسبت به سند عادی یا رسمی ادعای جعل شود دادگاه به‌موجب ماده ۲۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی به استناد کننده اخطار می‌نماید چنانچه می‌خواهد کماکان به سند استناد کند، ظرف ۱۰ روز اصل سند را به دفتر دادگاه تسلیم کند تا به ادعای جعل رسیدگی شود. چنانچه در موعد مقرر صاحب سند از تسلیم آن به دفتر خودداری کند سند از عداد دلایل او خارج خواهد شد.
اعلام وجود دعوای مرتبط
اصحاب دعوا ( خواهان و خوانده )یا وکلای آنان مکلف‌اند دادگاه را از وجود دعاوی مرتبط مستحضر نمایند. بدین نحو که اگر دعاوی دیگری که ارتباط کامل با دعوای طرح شده دارند و در همان دادگاه مطرح هستند به‌طور توأمان رسیدگی شود.
همچنین اگر دعاوی در چند شعبه مطرح‌اند دریکی از شعب با تعیین رئیس شعبه اول تواماً رسیدگی شود. البته قانون‌گذار ضمانت اجرایی ماده را پیش‌بینی ننموده است و در مورد وکلای دادگستری نیز خودداری از اعلام وجود دعاوی مرتبط نمی‌تواند تخلف انتظامی شمرده شود.
دعوای متقابل و جلسه دادرسی
خوانده می‌تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا نمایند . چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشأ یا ارتباط کامل داشته باشد دعوای متقابل نامیده شده و تواماً رسیدگی می‌شود. چنانچه دعوای متقابل نباشد در دادگاه صالح به‌طور جداگانه رسیدگی خواهد شد. بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هر یک مؤثر در دیگری باشد.
لزوم تقدیم دادخواست برای دعوای متقابل
دعوای متقابل به‌موجب دادخواست اقامه می‌شود، لیکن دعاوی تهاتر صلح و رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می‌شود دعوای متقابل محسوب نمی‌شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد.
تقدیم دادخواست دعوای متقابل
دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید خوانده می‌تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تأخیر جلسه را درخواست نمایند. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی خواهد بود.