بدهکار برای پرداخت بدهی خود باید سریع عمل کند اما در برخی مواقع این بدهکار در صورت پرداخت نکردن بدهی به زندان می‌رود. اگر پرداخت طلب شاکی که دادگاه مبلغ آن را تعیین کرده است ممکن نباشد، فرد بدهکار به تقاضای شاکی تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت شاکی حبس خواهد شد. اما جای سوال است کسی که به دیگری بدهی دارد و طلبکار از او شکایت کرده است در چه صورتی زندانی نمی‌شود؟ در این نوشتار از مجله حقوقی دادمان به بررسی شرایط حبس نشدن بدهکار می پردازیم.
در چه صورت بدهکار مالی زندانی می‌شود؟
برای اینکه پی ببریم در چه صورت یک بدهکار مالی را می‌توان زندانی کرد می‌بایست به سراغ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی برویم. در مواد ۱ تا ۳ مراحل ادای دین و شرایط زندانی شدن بدهکار و همچنین حبس نشدن بدهکار به این صورت قید شده است:
- هر کس به موجب حکم دادگاه به دادن هر نوع مالی به دیگری محکوم شود و از اجرای حکم خودداری نماید:
- چنانچه بدهی، مالی معین از قبیل ماشین، خانه و غیره باشد آن مال اخذ شده و به طلبکار تسلیم می‌شود.
- توقیف اموال در صورتی‌که اخذ آن ممکن نباشد یا بدهی از نوع مال معین نباشد.
در این‌صورت با رعایت مستثنیات دین اموال توقیف شده و از محل آن حسب مورد بدهی یا مثل یا قیمت آن پرداخت می‌شود.
گرفتن حکم جلب بدهکار توسط طلبکار. چنانچه پرداخت دین از طرق بالا ممکن نگردید بدهکار به تقاضای طلبکار تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت طلبکار، زندانی می‌شود.
بدهکار ناتوان از پرداخت بدهی در چه شرایطی حبس نمی‌شود؟
مطابق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، چنانچه بدهکار تا سی روز پس از ابلاغ اجرائیه، ضمن ارائه صورت کلیه اموال خود دعوای اعسار خویش را اقامه کرده باشد حبس نشدن بدهکار اتفاق می افتد. مگر اینکه دعوای اعسار به موجب حکم قطعی دادگاه رد شود.
ضمنا در صورت پذیرش ادعای اعسار، مطابق ماده ۱۱ قانون مذکور چنانچه مدیون توان پرداخت به‌صورت اقساط را داشته باشد، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می‌دهد یا حکم قسط‌بندی بدهی را صادر می‌کند.
در تعیین اقساط باید میزان درآمد بدهکار و معیشت ضروری او مانند خوراک و پوشاک لحاظ شود. همچنین باید به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.