سرقت از منزل یک عنوان مجرمانه است و در صورت تحقق شرایط لازم و اثبات این جرم در دادگاه ، سارق به مجازات قانونی سرقت محکوم می شود . حکم قانونی و مجازات سرقت و دزدی طلا و جواهر از منزل بسته به شرایطی که سرقت طلا در آن انجام شده است ممکن است تفاوت داشته باشد و مشمول سرقت حدی یا تعزیری باشد . نحوه رسیدگی به جرم دزدیدن طلا از خانه طبق تشریفات آیین دادرسی کیفری و در دادسرا و دادگاه های کیفری انجام می شود .
تعریف جرم سرقت و دزدی طلا از منزل
جرم سرقت یا همان دزدی به عنوان یکی از جرایم علیه اموال و مالکیت در قانون مجازات اسلامی مورد شناسایی قرار گرفته است که این سرقت ، می تواند در شرایط مختلفی صورت گرفته و اموال مسروقه نیز مختلف باشند ؛ با این حال وجه مشترک سرقت یا دزدی آن است که مالی را بدون رضایت صاحب آن بربایند . یکی از انواع سرقت ، سرقت و دزدی طلا از منزل و خانه افراد است .
به همین مناسبت این سوال مطرح می شود که حکم سرقت و دزدیدن طلا و جواهر از خانه چیست ؟ به عبارت دیگر در صورتی که شخصی اقدام به سرقت و دزدی طلا از منزل نماید ، به چه مجازاتی خواهد رسید ؟ همچنین پاسخ به این سوال ضروری است که در صورت دزدیده شدن طلا از منزل چه اقداماتی باید انجام داد و نحوه رسیدگی به سرقت و دزدی طلا و جواهر از منزل به چه صورت است ؟
برای پاسخ دادن به این سوالات ، در این مقاله ابتدا شرایط تحقق جرم سرقت و دزدی طلا از منزل را بررسی می کنیم و پس از توضیح حکم قانونی و مجازات سرقت طلا و جواهر از خانه، نحوه رسیدگی به سرقت و دزدی طلا و جواهر از منزل را نیز ارائه خواهیم نمود .
شرایط دزدیدن و سرقت طلا و جواهر از خانه ها و منازل
سرقت از منزل به ویژه سرقت اشیای گرانبهایی همچون طلا و جواهر، امروزه تبدیل به یکی از دغدغه های شهروندان شده است . به طور کلی برای تحقق جرم سرقت ، شرایطی لازم است که در صورت وجود این شرایط ، جرم تحت عنوان سرقت شناخته شده و قابل مجازات می باشد . در این مورد ، یعنی سرقت طلا از خانه ، باید حتما طلا بدون رضایت صاحب آن ربوده شده باشد و سارق قصد و نیت سرقت داشته و بداند که عمل ارتکابی توسط وی ، سرقت است و باز اقدام به دزدیدن طلا کرده باشد .
امروزه شاهد آن هستیم که سارقان برای ربودن طلا و جواهر وارد منزل افراد می شوند و چه بسا در حین دزدیدن طلاها وسایل دیگری را نیز بدزدند و یا اینکه اقدام به ضرب و جرح اعضای خانه نموده و یا به آنها آزار برسانند که این جرایم نیز به صورت جداگانه قابل تعقیب کیفری هستند .
جرم سرقت طلا از منزل بسته به اینکه میزان طلای سرقت شده چه مقدار بوده است و یا اینکه سرقت تحت چه شرایطی انجام گرفته است ، ممکن است از نوع سرقت حدی تشخیص داده شود و یا اینکه سرقت از نوع تعزیری شناخته شود . به هر حال تشخیص شرایط سرقت طلا از منزل و گنجاندن آن در یکی از دسته های سرقت حدی یا تعزیری با قاضی دادگاه است و در هر مورد ، ممکن است جرم دزدی طلا از خانه متفاوت بوده و مجازات قانونی آن نیز فرق داشته باشد .
حکم و مجازات سرقت طلا از منزل
در این قسمت قصد داریم حکم دزدیدن طلا از خانه را بیان کرده و مجازات سرقت طلا از منزل را بر اساس قانون توضیح دهیم . به طور کلی ، جرم سرقت را می توان به دو نوع سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم بندی کرد که در مقاله تفاوت سرقت حدی و تعزیری به آن پرداخته شده است .
اثبات سرقت حدی به دلیل اینکه مجازات سنگین تری نسبت به سرقت تعزیری دارد ، بسیار دشوار تر است . شرایط سرقت حدی در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده است که بر اساس آن ، سرقت در صورتی که تمام شرایط چهارده گانه زیر را داشته باشد ، حدی است :
شرط اول : شیء یا مال مسروقه شرعا مالیت و ارزش داشته باشد .
شرط دوم : مال سرقت شده در حرز قرار گرفته باشد ؛ با این توضیح که حرز محل مناسبی است که به لحاظ عرفی مال را برای حفاظت در آن قرار می دهند .
شرط سوم : سارق حرز را شکسته و از بین ببرد .
شرط چهارم : سارق مال دزدی را از حرز خارج کند .
شرط پنجم : شکستن حرز و خارج کردن مال دزدی مخفیانه صورت گرفته باشد .
شرط ششم : سارق پدر یا جد پدری صاحب مال یا مالباخته نباشد .
شرط هفتم : ارزش مال سرقت شده معادل چهار و نیم نخود طلا باشد .
شرط هشتم : مال سرقت شده از اموال دولتی یا عمومی و اموال وقف شده نباشد .
شرط نهم : سرقت در زمان قحطی و خشکسالی رخ نداده باشد .
شرط دهم : صاحب مال از سارق شکایت کرده باشد .
شرط یازدهم : صاحب مال قبل از ثابت شدن سرقت ، سارق را نبخشیده باشد .
شرط دوازدهم : مال سرقت شده قبل از اثبات سرقت در ید مالک قرار نگرفته باشد .
شرط سیزدهم : مال سرقت شده قبل از اثبات سرقت ، به نحوی به مالکیت سارق در نیامده باشد .
شرط چهاردهم : مال سرقت شده ، خود از اموال مسروقه یا غصب شده نبوده باشد .
اگر سرقت طلا از منزل کلیه شرایط ذکر شده را داشته باشد ، سارق به مجازات سرقت حدی محکوم می شود . بر اساس قانون ، مجازات سرقت حدی این است که برای دفعه اول ، چهار انگشت دست راست سارق قطع می شود . در مرتبه دوم پای چپ سارق قطع می شود . دفعه سوم ، سارق به حبس ابد محکوم شده و در مرتبه چهارم اعدام خواهد شد .
نحوه اثبات سرقت حدی با این مجازات ، از طریق دو دفعه اقرار خود سارق در دادگاه ، یا شهادت دو مرد عادل انجام می شود . همچنین اگر قاضی با توجه به اسناد و مدارک پرونده علم پیدا کند که سرقت طلا از خانه از نوع سرقت حدی بوده ، می تواند سارق را به مجازات حدی ذکر شده محکوم کند .
اما در صورتی که سرقت طلا از منزل و خانه افراد حتی یکی از این شرایط چهارده گانه ذکر شده را نداشته باشد ، سرقت از نوع سرقت تعزیری است که مجازات سرقت تعزیری با مجازات سرقت حدی تفاوت دارد . بر اساس ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی ، هرگاه سرقت به طور کلی ( در اینجا دزدیدن طلا از خانه ) تمامی ۵ شرط زیر را داشته باشد ، سارق به حکم قانون ، به پنج سال تا بیست سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود :
- سرقت در شب واقع شده باشد ؛
- سرقت توسط دو نفر و یا بیشتر انجام شده باشد ؛
- یک نفر یا چند نفر از سارقان سلاح داشته باشند ؛
- سارقان از دیوار بالا رفته و یا حرز را شکسته باشند یا کلید ساختگی استفاده کرده و یا اینکه خود را به عنوان مامور دولتی تلقی نمایند یا در جایی که محل سکونت و یا مهیا شده برای سکونت است اقدام به سرقت کرده باشند .
- در ضمن سرقت کسی را تهدید و یا آزار و اذیت نموده باشد ، به مجازات ذکر شده محکوم می شوند .
علاوه بر این ، اگر ۵ شرط فوق وجود نداشت ، به موجب ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی ، صرفا با وجود این شرط که سارق در جایی که محل سکونت یا مهیا شده برای سکونت است ، ( همچون منازل و خانه های افراد ) اقدام به دزدی طلا از خانه کرده باشد ، به مجازات حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود .
بنابراین همانطور که ملاحظه می شود ، در سرقت از منزل و دزدیدن طلا از آن ، در صورتی که شرایط ۱۴ گانه سرقت حدی و شرایط ۵ گانه سرقت تعزیری را نداشته باشد ، بر اساس ماده اخیر ، می توان سارق را به مجازات رساند .
این حکم قانونی و مجازات سرقت در مورد کسانی که به عنوان کارگر یا مستخدم در منزلی کار می کنند و طلاها و اموال صاحب کار یا مخدوم خود را بدزدند نیز جاری است . علاوه بر این ، باید گفت که طبق ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی ، اگر سارقان در شب اقدام به سرقت کرده باشند و تعداد آنها دو نفر یا بیشتر باشد و حداقل یکی از آنها سلاح ظاهری یا مخفی حمل کند ، به شرط اینکه محارب نباشد ، به مجازات قانونی حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می شود .
همچنین اگر برای سرقت طلا از منزل سارقان اقدام به آزار و اذیت کرده باشند ، به حبس ۳ ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می شوند و اگر ضرب و جرح هم در حین سرقت طلا از منزل رخ داده باشد ، به مجازات آن هم محکوم می شوند .
نحوه رسیدگی به سرقت طلا از منزل
همانطور که در قسمت های قبل اشاره شد ، سرقت طلا از منزل جرم است و مجازات قانونی دارد . به همین دلیل نحوه رسیدگی به سرقت طلا از منزل یک رسیدگی کیفری با رعایت احکام مربوطه در قانون آیین دادرسی کیفری است . برای شکایت از سرقت طلا از منزل ، مالباخته ابتدا می تواند به پلیس گزارش سرقت طلا بدهد و پس از اینکه کلانتری در منزل حاضر شد ، سرقت طلا از منزل را صورتجلسه کند . در این مرحله شاکی باید نسبت به دزدیدن طلا از خانه شکایت کیفری کند .
شکایت کیفری از جرم سرقت طلا از منزل در دادسرا مورد رسیدگی قرار می گیرد ؛ اما نیازی نیست شاکی برای ارائه شکواییه خود به دادسرا مراجعه کند ؛ بلکه می توان با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، شکواییه سرقت از منزل را تنظیم کرد و پس از تکمیل شکواییه سرقت ، اگر سارق را نمی شناسد ، از عنوان مجهول استفاده کند که کلانتری می تواند در تشخیص سارق و دزد کمک کند .
دادسرای محل وقوع جرم ، یعنی دادسرای محلی که سرقت طلا از منزل در آن رخ داده است ، صلاحیت رسیدگی دارد . پس از انجام تحقیقات لازم در دادسرا و توجه به صورتجلسه تنظیم شده در کلانتری و یا احضار متهم و احیانا شهود و مطلعین ، بازدید از محل سرقت از خانه و غیره ، اگر مقام قضایی دادسرا جرم را تحت عنوان سرقت شناسایی کند ، با صدور قرار جلب به دادرسی و صدور کیفرخواست ، پرونده سرقت طلا را به دادگاه ارسال می کند .
در دادگاه شاکی باید با استناد به یکی از ادله اثبات دعوا سرقت شدن طلا از خانه را ثابت نماید و در این ارتباط ، هر امری که به اثبات جرم سرقت کمک می کند ، از جمله تصاویر دوربین های مدار بسته ، شهادت شهود و مطلعین را از دادگاه بخواهد . قاضی دادگاه نیز به جرم سرقت طلا از منزل رسیدگی می کند و با استناد به قانون، مجازات متناسب با جرم را اعمال می نماید .
البته پس از رسیدگی و صدور حکم دزدی طلا از خانه ، هر یک از طرفین اعم از شاکی و متهم می توانند ظرف مدت بیست روز به حکم صادر شده اعتراض و تقاضای تجدید نظر خواهی کنند . لازم به ذکر است که بر اساس قانون مجازات اسلامی، در کلیه مواردی که سرقتی واقع شده باشد ، علاوه بر مجازات قانونی برای سارق ، وی ملزم به استرداد مال سرقت شده و یا قیمت آن به علاوه خسارت های مربوطه می باشد .