به طور کلی اموال، وسایل و اثاث منزل و هر اموال منقولی که برای استفاده در زندگی مشترک از سوی زن به منزل شوهر آورده می شود، تحت عنوان جهیزیه شناخته می‌شود. علی رغم اینکه از لحاظ قانونی به هنگام ازدواج تهیه جهیزیه از وظایف زن به شمار نمی‌رود و تکلیف قانونی و شرعی بر ضمه زن مبنی بر آوردن جهیزیه به منزل شوهر وجود ندارد، با این حال طبق عرف جامعه این امر از سوی زوجه و خانواده وی صورت می‌گیرد. در صورتی که زوجین طی زندگی مشترک خود تصمیم به جدایی از یکدیگر بگیرند، باید در مورد جهیزیه موجود و پس گرفتن جهیزیه یا استرداد جهیزیه تعیین و تکلیف شود.
پس گرفتن جهیزیه در چه صورت امکان‌پذیر است؟
مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، تهیه اثاث خانه به عهده مرد گذاشته شده و زن اساسا وظیفه‌ای جهت تامین اثاث منزل ندارد، با این حال در صورتی تهیه آن را به عهده گیرد و به عنوان اثاث خانه در اختیار مرد قرار دهد، میتواند آن را مطالبه کند.
به این منظور در صورتی که بر اساس اقرار مرد، شهادت شهود یا فهرست سیاهه و دیگر دلایل محکمه‌پسند ثابت شود که زن مقدار و اقلام مشخصی از اثاث را به عنوان جهیزیه به خانه مرد آورده و تحویل مرد داده، هر زمان اراده کند میتواند از زوج این وسایل را پس بگیرد و زوج حق مخالفت ندارد.
مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی میتوان اینگونه استنباط نمود که قانوناً تأمین وسایل زندگی با مرد می باشد چرا که در این ماده عنوان شده است که تهیه اثاثیه منزل از وظایف مرد می باشد.
اما بطور کلی بنا بر عرف و رسم و رسوم میان خانواده های ایرانی، تهیه جهیزیه جهت شروع زندگی مشترک، با خانواده دختر می باشد که در حد توان مالی خود این وسایل را تهیه و به دختر خود هدیه می دهند.
نکته قابل توجه این است که حتی اگر دختر یا خانواده او اقدام به تهیه جهیزیه ننمایند، باز هم به محض وقوع صیغه عقد، پرداخت نفقه زن به عهده شوهر او می باشد و اگر خانواده زن توانایی مالی لازم را جهت خرید جهیزیه نداشته باشند، مرد نمی تواند زن را بلاتکلیف بگذارد و تأمین آنها بموجب قانون تحت عنوان نفقه با مرد می باشد.
مالکیت جهیزیه به چه معناست؟
مطابق با رسم و رسوم ایرانیان، جهیزیه توسط خانواده دختر خریداری گردیده و توسط دختر به منزل شوهر برده می شود و این وسایل در طول زندگی مشترک، مورد استفاده زن و شوهر و فرزندان قرار می گیرد.
ممکن است که این وسایل با گذشت زمان مستهلک گشته و زن و شوهر وسایل جدیدی را خریداری نمایند در اینصورت زن نمی تواند ادعای مالکیت نسبت به آن وسایل جدید، بنماید مگر اینکه ثابت کند که با پول او آن وسایل خریداری شده است.
بطور کلی مطابق با موازین حقوقی، می توان اینگونه بیان داشت که جهیزیه به شوهر تملیک نمی شود بلکه صرفاً به او اجازه داده می شود که از آن وسایل استفاده نماید.
مرد نمی تواند مدعی مالکیت نسبت به جهیزیه زن بشود مگر آنکه وسایل را خود او خریداری کرده باشد.
اقدام پدر دختر در خرید جهیزیه به او، در واقع نوعی هبه (بخشش) است که قابل رجوع نیست. یعنی اینکه جهیزیه، ملک زن و متعلق به اوست و نظر غالب این است که پدر دختر، جهیزیه را بدون دریافت وجهی به دخترش بخشیده است و با قبض و دریافت آن توسط دختر، به مالکیت او در می آید. لذا در صورت فوت دختر، جهیزیه جز اموال باقی مانده او به حساب می آید و پدرِ دختر و شوهر، هر کدام به نسبت سهم الارث خود از آن اموال ارث می برند. نتیجه اینکه پدر زن حق تقاضای استرداد جهیزیه را بطرفیت زوج ندارد.
در باب جهیزیه دو موضوع مهم مطرح می گردد که بسیار حائز اهمیت می باشند و آن این است که مالکیت طلا و جواهر و همچنین مالکیت وسایل موجود در منزل مشترک با چه کسی است؟
مالکیت طلا و جواهر
در آداب و رسوم ایرانیان، در زمان عقد و نامزدی، قبل از مراسم عروسی، خرید حلقه ازدواج و سرویس طلا است.
عده ای از حقوقدانان معتقدند که وقتی مرد برای همسر خود طلا میخرد و آن را به زن می بخشد، زن مالک آن می شود. فلذا معتقدند که در واقع خرید طلا توسط مرد، هبه به زن می باشد و زن مالک آن است. اما عده ای دیگر معتقدند که باید میان طلا و جواهراتی که به مناسبت های مختلف زن و شوهر به هم هدیه می دهند و سایر طلاهایی که در طول زندگی، شوهر به زن می دهد، تفاوت قائل شد.
در حالت اول، اهدای طلا مثل عقد هبه است و زن مالک آن می شود. اما در حالت دوم، هدف مرد آن است که زن صرفاً از آنها استفاده نماید و هر زمان که مرد احتیاج مالی داشت، می تواند آن را بفروشد.
توصیه می شود که جهت جلوگیری از بروز این مشکلات، بهتر است هر یک از زوجین که با پول خود، طلا خریداری می نماید، کاغذ خرید طلا بنام او درج شود.
مالکیت وسایل موجود در منزل مشترک
گاهی اوقات در خصوص مالکیت برخی وسایل موجود در منزل که در طول زندگی مشترک خریداری می شوند و تعلق آنها به زن یا شوهر، میان آنان اختلاف بوجود می آید که مالکیت آنان با چه کسی است؟
برای تشخیص مالکیت وسایل موجود در منزل مشترک، می توان اینگونه بیان داشت که اصولاً آنچه که عرفاً اختصاص به زن یا مرد دارد متعلق به اوست مثل لوازم آرایش که متعلق به زنان است و مردان نمی توانند نسبت به آن، ادعای مالکیت نمایند.
اما وسایلی که مورد استفاده هر دو طرف است، جز اموال مشترک محسوب می شوند مگر اینکه خلاف آن با دلیل یا شاهد ثابت شود. یعنی حتی اگر وسیله ای عرفاً مورد استفاده زن باشد اما مرد بتواند با ارائه فاکتور، مالکیت خود را اثبات نماید، در اینصورت متعلق به مرد است.
اگر زن واقعاً مالک برخی وسایل اختصاصی مرد باشد ولی فاکتوری جهت اثبات نداشته باشد، جهت اثبات ادعای خود می تواند متوسل به استشهادیه یا معرفی گواهان شود.
لیست سیاه جهیزیه چیست؟
قبل از هر چیز باید لیست سیاه جهیزیه را تعریف کنیم. بعد از اختلافات بوجود آمده بین زن و شوهر هیچکس دسترسی به اموال دیگری نخواهد داشت، یعنی اگر هر چیزی به صورت قانونی به آنها انتقال داده نشده باشد، هیچ قانونی برای گرفتن سهم از دیگری و لیست سیاهه جهیزیه وجود ندارد، مگر مهریه برای زن و جهاز او که آن هم نیاز به طی کردن مراحل قانونی و ارائه مدارک لازم دارد.
جهاز اموال منقولی است که توسط زن تهیه و به منزل مرد آورده می‌شود و وی تنها میتواند از آن استفاده کند، و در صورت وارد شدن هرگونه خسارتی توسط مرد، باید عین همان کالا تهیه شود و یا خسارت وارد شده را پرداخت کند، برای نوشتن لیست سیاه جهیزیه لازم است که از اندازه تا کارخانه و تعداد، همه ذکر شود. در بهترین حالت این لیست باید قبل از ورود به منزل همسر تهیه و توسط او امضا شود.
سیاهه جهیزیه، صورت جلسه ای است که در آن نام و گاهی قیمت وسایل خریداری شده توسط پدر عروس، نوشته می شود و به امضای زوجین و والدین و اقوام آنها می رسد.
اهمیت لیست سیاهه از این جهت است که هرگاه در زمان بروز اختلاف یا طلاق، زن بخواهد جهیزیه خود را پس بگیرد، باید لیست سیاهه را ضمیمه دادخواست کند و نیز در صورت لزوم یا در مواقعی که لیست سیاهه وجود ندارد، می تواند از شهادت شهود استفاده نماید و اگر شهودی هم نداشته باشد میتواند با ارائه فاکتور خرید، مالکیت خود را به دادگاه اثبات نماید.
ناگفته نماند که صرف ارائه لیست سیاهه که به امضای شوهر رسیده باشد، دلیل صدور حکم به محکومیت مرد به استرداد یا پس گرفتن جهیزیه نیست چرا که زن می بایست ثابت نماید که وسایل جهیزیه هم چنان در منزل مرد موجود می باشد زیرا ممکن است که زن بعد از مدتی جهیزیه را برداشته یا به منزل پدری یا محل دیگری منتقل کرده باشد.
استرداد جهیزیه یا پس گرفتن جهیزیه چگونه انجام می‌شود؟
یکی از ارکان اساسی که در دعوای پس گرفتن جهیزیه نقش کلیدی بازی می‌کند سیاهه یا لیست وسایل جهزیه است که زن به هنگام ازدواج به خانه مرد برده است. لیست اقلام جهیزیه یا همان سیاهه از دیر باز در کشورمان رایج بوده است و نمونه‌های خطی قدیمی به کرات دیده شده است. به این منظور معمولا فهرستی کامل از جهیزیه با جزییات آن تهیه و پس از استقرار در خانه شوهر از وی امضا اخذ می‌کنند که این اقلام به منزل وی آورده شده است. جهت طرح دعوا استرداد جهیزیه زن میتواند از طریق دادگاه خانواده یا شورا حل اختلاف به استناد سیاهه دادخواست تقدیم کند.
برای اینکه دادگاه رای به استرداد جهیزیه دهد بایستی به دادخواست استرداد جهیزیه، سیاهه اموالی که به تأیید داماد رسیده است نیز ضمیمه شود. در صورت وجود سیاهه مذکور، ممضی به امضای ماه داماد برای دادگاه هیچ مشکلی در انشای رأی به نفع عروس خانم مبنی بر مسترد نمودن جهیزیه اش وجود ندارد ولی اگر چنین سیاهه ای وجود نداشت چه باید کرد؟
چه زمان می توان جهیزیه را مطالبه و استرداد نمود؟
زن و شوهر تا زمانی که بدون وجود مشکل در کنار یکدیگر زندگی می نمایند، معمولاً از وسایل استفاده می نمایند اما در صورت بروز اختلاف یا طلاق، هر یک از زوجین قصد تصاحب اموال خود را دارد.
باید عنوان نمود که دعوای استرداد جهیزیه دعوایی مختص زنان است و زن می تواند بعد از بروز اختلاف و حتی قبل از طلاق، وسایل خود را از منزل شوهر خارج نماید و مرد نمی تواند مانع او شود مگر در مورد آن وسایلی که متعلق به مرد باشد.
بنابراین مرد نمی تواند از زن بدلیل خارج کردن جهیزیه از منزل مشترک، تحت عنوان سرقت شکایت نماید اما اگر مرد مانع زن شود، در اینصورت زن می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست استرداد جهیزیه بر علیه مرد را تقدیم نماید.
عدم نبود سیاهه برای استرداد جهیزیه
دراین صورت باید با سایر ادله اثبات استرداد جهیزیه خود را در محکمه ثابت کنیم. مثلاً اگر اجناس دارای فاکتور خرید معتبر به نام زوجه یا خانواده او باشند، ارائه گردد. در صورت فقدان سیاهه و فاکتور خرید معمولاً شهادت شهود، بعنوان راهکاری برای کشف حقیقت پیشنهاد می شود. دراین حالت زوجه باید استشهادیه ای را شامل لیست اقلام جهیزیه برای استرداد جهیریه تنظیم نماید که به امضای چند تن از اقوام، دوستان و آشنایان برسد و قاضی با استماع شهادت شهود علم به مالکیت زوجه بر اموال جهیزیه پیدا می کند.
روش های قانونی برای استرداد جهیزیه
- یکی از راه ها توافق دو طرفین است
- امکان گرفتن جهیزیه از طریق لیست
- امکان استفاده از شهادت شهود
استرداد جهیزیه با سیاهه طی مراسم عروسی و بردن جهیزیه عروس به منزل داماد، خانواده عروس یک لیست از جهیزیه(سیاهه) شامل نام، قیمت و مدل اقلام جهیزیه، تهیه می‌کنند. لیست تهیه شده توسط داماد و چند نفر شاهد(ترجیحا مردان و از فامیل های داماد) امضا می شود. چنانچه سیاهه جهیزیه به امضای داماد و شاهدین نرسد، آن برگه از درجه اعتبار ساقط شده و هیچ اعتباری در دعوای استرداد جهیزیه نخواهد داشت. در برخی از شهرهای ایران، چند قلم از جهیزیه توسط داماد تهیه می‌شود. اگر این اقلام در لیست جهیزیه ذکر شوند، در زمان استرداد جهیزیه، در صورت اثبات مالکیت آنها توسط زوج، زوجه حق استرداد آنها را بعنوان جهیزیه خود نخواهد داشت.
زن می بایست لیست سیاهه را در صورت موجود بودن ضمیمه دادخواست نماید.
پس از صدور رأی و قطعی شدن آن مبنی بر محکومیت مرد بر استرداد جهیزیه، از طریق اجرای احکام و توسط دادورز، اموال زن مطابق با سیاهه صورت برداری شده و ضمن تنظیم صورت جلسه و امضای زن و شهود در اختیار او قرار می گیرد و آن دسته از اموالی هم که در لیست سیاهه نوشته شده ولی در منزل مشترک نباشد، در صورت جلسه قید می گردد و به امضای زن و شوهر می رسد که اگر زن ادعایی نسبت به آن اموال داشته باشد، بتواند از طریق دادگاه پیگیری نماید.
اگر تمام یا قسمتی از جهیزیه بدون تقصیر مرد تلف شود، در اینصورت مرد مسئولیتی ندارد چرا که وسایل مورد استفاده طرفین و فرزندان بوده است.
بطور کلی زن هرگاه که بخواهد (قبل از طلاق یا همزمان با طلاق) می تواند دادخواست استرداد جهیزیه را بر علیه مرد مطرح نماید و تا زمانی که مرد تکلیف حقوق مالی زن را مشخص ننماید، امکان اجرای صیغه طلاق وجود ندارد.
شرایط عمومی طرح دعوای گرفتن جهیزیه
- منجر بودن و معلق و مشروط نبودن حق
- ذینفع بودن خواهان
- احراز سمت خواهان از جهت اصالت یا نمایندگی
- اهلیت خواهان
مدارک مورد نیاز برای تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه
- اسناد و مدارک مبنی بر وجود رابطه زوجیت یا انقطاع آن (سند نکاح یا سند طلاق)
- اسناد و مدارک مبنی بر تحویل و یا آورده شدن اموال و جهیزیه به زندگی مشترک مانند: (لیست جهیزیه – تامین دلیل – شهادت شهود – سیاهه جهیزیه)
- اسناد و مدارک مبنی بر تعدی و تفریط جهیزیه از جمله: (معاینه محل و شهادت شهود)
شرایط اختصاصی استرداد جهیزیه
- مالکیت خواهان بر اموال مورد ادعا مانند فاکتورهای خرید.
- تسلیم مال موضوع دعوا: برای این موضوع همان لیست جهیزیه (سیاهه) کافی است. اگر لیست جهیزیه نباشد میتوان به شهادت شهود استناد کرد و یا با تامین دلیل از شورای حل اختلاف اموال موجود در خانه را تامین و لیست نمود تا بر اساس آن دادخواست تقدیم گردد. باید مطابق اسناد و مدارک موجود، تحویل و تسلیم اموال بر زوج یا آورده شدن این اموال در زندگی مشترک ثابت شود.
- وجود یا بقا عین جهیزیه: زوجه باید بقای عین جهیزیه را ثابت کند.
- ثابت کند جهیزیه در تصرف خوانده می باشد و اگر خوانده اعلام کند که جهیزیه تلف شده است و مقصر خوانده باشد حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت قیمت جهیزیه در زمان تلف داده می شود.
بردن جهیزیه بدون اجازه شوهر
لازم به ذکر است نیازی به اجازه شوهر برای پس گرفتن جهیزیه نیست. اما استرداد جهیزیه بدون مجوز دادگاه، بهتر است در حضور چند نفر از همسایگان به عنوان شاهد انجام گیرد.
رسیدگی دادگاه به پرونده استرداد جهیزیه
با تقدیم دادخواست ماهوی با عنوان استرداد جهیزیه به مجتمع قضایی دادگاههای خانواده، دادخواست و ضمایم آن در این مرجع ثبت و به یکی از دادگاههای خانواده فرستاده می‌شود. دفتردار شعبه پس از به ثبت رساندن دادخواست فوق، پرونده استرداد جهیزیه را به قاضی دادگاه تقدیم می‌کند. قاضی دادگاه نیز با ملاحظه دادخواست و سایر محتویات پرونده و با احراز کامل بودن پرونده دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی را خطاب به دفتر خود می‌دهد. دفتردار در ادامه زمانی را به عنوان وقت جلسه رسیدگی تعیین و به دو طرف دعوا ابلاغ می‌کند. در جلسه رسیدگی خواهان و خوانده دعوا حاضر می‌شوند. خواهان پرونده شهود خود را در دادگاه برای اثبات ادعای خویش حاضر کرده است. خوانده دعوا نیز در جلسه رسیدگی عدم استرداد جهیزیه را انکار نمی‌کند.
مدت زمان استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه یک دعوایی است که به چشم خیلی راحت و آسان است، اما باید بدانید که نباید بدون داستن دلایل حقوقی، اقدامی کرد و باید حتما با یک وکیل خانواده که قانون را بلد هست مشورت کنید.
شما باید به این نکته دقت داشته باشید که برای استرداد جهیزیه حتما باید به صورت قانونی باشد. زیرا اگر غیر از این باشد ، و با خود بگویید همانگونه که جهیزیه رو آوردم همانظوری جمع می کنم می روم که این کار باعث می شود که شما شوهر شما شکایت خیانت در امانت بکند که اینکار را برای شما بسیار سخت می کند.
مدت زمان استرداد جهیزیه نیز کاملا بستگی به توانایی وکیل شما دارد که چقدر توانایی در اجرای اینگونه پرونده ها دارد و به رای دادگاه نیز کاملا بستگی دارد.
آیا فروش جهیزیه توسط زوج تعقیب کیفری به دنبال دارد؟
اصولا جهیزیه بە رسم امانت از سوی زوجه در اختیار زوج قرار می‌گیرد و زوج فقط میتواند از منافع آن استفاده کند. با توجه به مال بودن جهیزیه و اختصاص این اموال به زن، در صورتی که مرد جهیزیه همسرش را به فروش برساند، ممکن است با اتهام فروش مال غیر که مجازات آن درحکم کلاهبرداری است، روبرو شود و تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.
فروش جهیزیه توسط شوهر
طبق قانون، شوهر اجازه فروش جهیزیه زن را ندارد زیرا این اموال به زن تعلق دارد و شوهر فقط تا زمان بقای زندگی مشترک حق استفاده از این اموال را دارد. اما گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که برخی از مردان اقدام به فروش جهیزیه همسرانشان می‌کنند. گرچه با فروش این اموال توسط شوهر، او مسئول جبران خسارت و برگرداندن عین یا مثل یا قیمت آن است، ولی فروش این اموال از سوی شوهر خیانت در امانت به حساب نمی آید. چون صورت برداری اموال و دریافت امضا از زوج در فهرست جهیزیه دلیل بر رابطه امانی بین آن دو نمی کند، بلکه فقط برای اثبات مالکیت نسبت به آنها است به طوری که در صورت بروز اختلاف، مورد استناد قرار گیرد. البته فروش این اموال از سوی شوهر میتواند از سوی دادسرا و دادگاه به عنوان فروش مال غیر مورد رسیدگی قرار گیرد. اگر برابر حکم دادگاه، شوهر با فروش جهیزیه به عنوان فروش مال غیر، محکوم شود علاوه بر مجازات مقرر درخصوص کلاهبرداری، مکلف است عین مال یا در صورت نبودن عین مال، مثل یا قیمت آن را به زوجه برگرداند، و برای این امر نیازی به ارائه دادخواست حقوقی نیست. اگر زن بخواهد با شکایت کیفری موضوع فروش مال غیر را پیگیری کند باید در دادسرای محل وقوع جرم یعنی دادسرایی که جهیزیه در آن حوزه به فروش رفته شکایت کند. و اگر بخواهد با تقدیم دادخواست حقوقی، اقامه دعوی کند باید دادخواست استرداد جهیزیه را در دادگاه محل اقامت خود یا زوج اقامه کند.
جهیزیه قبل از طلاق هم قابلیت استرداد دارد یا حتما باید بعد از طلاق مسترد شود؟
پاسخ به این سوال مثبت است چرا که زن مالک آن وسایل است. اموال و وسایلی را که شوهر در طول زندگی مشترک خریداری می‌کند حتی آنچه را که در خرابی یا استهلاک جهیزیه زن خریداری می‌کند، جزء جهیزیه محسوب نمی‌شود.
برخی بر این باورند که در صورت وقوع طلاق امکان پس گرفتن جهیزیه وجود دارد و قبل از طلاق امکان استرداد جهیزیه وجود ندارد. این مطلب صحیح نیست چرا که اموال متعلق به زوجه می باشد و خارج از مسائل عرفی، هر زمان که بخواهد می تواند آنها را از منزل مشترک خارج کند. چه قبل از طلاق و چه بعد از طلاق.
جهیزیه همان است که در شروع زندگی مشترک زن به خانه شوهر آورده است و اگر در طول زمان این وسایل خراب یا مستهلک شوند، شوهر مسئولیتی و تکلیفی برای پرداخت وجه آن یا دادن جایگزین ندارد؛ بنابراین اگر سالیانی از زندگی گذشته باشد بدیهی است که بعضی از وسایل منزل مستهلک و یا بعضا خراب شوند. زن اگر بخواهد دادخواست پس گرفتن جهیزیه بدهد فقط آنچه باقی مانده را میتواند مسترد کند.
هیچکس نمی‌داند که قرار است چه اتفاقی بی‌افتد، با استناد بر این جمله میتوان جلوی بروز خیلی از اختلافات و مشکلات را گرفت، در کل قبل از شروع هر چیزی اگر تعیین کننده باشید، و خواسته های خود را به صورت واضح بیان کنید، نتیجه خوبی را خواهید گرفت.
در ازدواج نیز همینطور است، بعد از فروکش کردن احساسات و نمایان شدن اختلافات بین آنها، و تصمیم برای طلاق، درگیری هایی بوجود می‌آید که یکی از آنها اختلاف برای جهیزیه و لیست سیاهه جهیزیه است، با مطالعه مطلب بالا می‌توانید از نحوه حل کردن این مشکل مطلع شوید، چه بهتر که اطلاعات خود را بیشتر کنید و از بروز آن جلوگیری کنید.
نکات مهم در ارتباط با دعوای پس گرفتن جهیزیه
- زن می بایست بردن جهیزیه به منزل شوهر و وجود آنها در منزل مشترک را از طریق لیست سیاهه یا فاکتور خرید یا شهادت شهود، اثبات نماید.
- مالکیت زن نسبت به وسایل جهیزیه باید ثابت گردد.
- جهت اثبات اینکه زن جهیزیه را مطالبه کرده اما مرد از استرداد آن خودداری می نماید، می توان ابتدا با ارسال اظهارنامه پس گرفتن جهیزیه را از مرد تقاضا نمود.
- برای طرح دعوای استرداد جهیزیه باید ارزش آن در دادخواست نوشته شود. اگر ارزش آن تا ۲۰ میلیون تومان بود، مرجع صالح به رسیدگی، شورای حل اختلاف محل اقامت مرد است اما اگر ارزش آن بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، مرجع صالح، دادگاه خانواده محل اقامت مرد می باشد.
- موضوع سرقت جهیزیه فقط می تواند از ناحیه فردی غیر از همسر شاکیه مطرح شده و مصداق یابد و شاکیه می تواند به موجب دلایل خود شامل سیاهه موجود درخواست استرداد جهیزیه را از طریق محاکم خانواده اقدام و مطرح نماید.
- اطلاق جواهر به عنوان جهیزیه خارج از مفهوم عرفی جهیزیه است و لذا دعوی استرداد جهیزیه در این باره مردود است، هر چند که در سیاهه جهیزیه جواهرات به عنوان جهیزیه قید شده باشد.
- جهیزیه زوجه به مالکیت زوج در نمی‌آید. ید زوج بر اجناس جهیزیه زوجه امانی تلقی می‌شود و زوج فقط حق استفاده از آن را در زندگی مشترک دارد و لذا زوجه میتواند از اذن خود رجوع نماید.
- استرداد جهیزیه دعوای مالی محسوب می‌شود.
- تخریب جهیزیه‌ی زوجه توسط زوج حین دعوای خانوادگی به لحاظ فقدان عنصر معنوی مصداق بزه تخریب محسوب نمی‌شود.
- اقلام مربوط به کودک که به عنوان سیسمونی اهداء شده است از مصادیق جهیزیه نبوده و قابل استرداد از ناحیه زوجه نیست.
- دادگاه در ضمن گواهی عدم امکان سازش، باید تکلیف جهیزیه را به نحو قطعی و منجز مشخص کند.