یکی از ادله اثبات دعوا در بین مواردی که قانون نام برده است شهادت شهود است مانند اقرار و سند اما در مواد قانونی به عنوان ادله اثبات نامی از استشهادیه برده نشده در واقع استشهادیه همانطور که از نامش پیدا است نوعی از ابراز شهادت شهود است.
با این توضیح که گاهی شاهدان و شهود در دادگاه حاضر می شوند و در برابر قاضی شهادت خود را بیان می دارند و گاهی ممکن است شهادت خود را به صورت مکتوب در بیاورند و در دادگاه حاضر نشوند.
تفاوت شهادت شهود با استشهادیه
- شهادت شهود که از ادله اثبات دعوا است که در حضور و در برابر قاضی انجام می شود، اما در استشهادیه همان شاهد ها گفته ها و دیده ها و حرف های خود را به صورت نوشته در می آورند.
- شهادت شهود با استشهادیه دارای اعتبار یکسانی نیست و این که آیا این استشهادیه معتبر است یا خیر به نظر دادگاه مربوط است.
اگر قانون دعوایی را با شهادت شاهد قابل اثبات بداند و ۲ شاهد بیایند و شهادت بدهند اگر خدشه ای به شاهدان وارد نباشد دادگاه باید طبق قانون حکم بدهد اما در مورد استشهادیه اینگونه نیست و میزان اعتبار آن با نظر دادگاه مشخص می شود.
پس اعتبار شهادت شهود را دادگاه و قاضی مشخص نمی کند و قانون به آن اعتبار بخشیده.
هر سندی نوشته است، اما هر نوشته‌ای سند نیست؛ همچنانکه ماده ۱۲۸۵ قانون مدنی، شهادت نامه را سند ندانسته است. نوشته‌ای که قابل استناد باشد، مهر و امضای قاضی و حکم و فرمان پادشاهی و چک و دست نوشته و مکتوبی که بدان اختیار شغل و ملکی را به کسی بدهند.
کاربرد استشهادیه
- در جایی که به علت کثرت شهود امکان حضور همگی در محضر دادگاه فراهم نیست.
- در مواردی که شاهد به هر دلیلی مایل به حضور در دادگاه و مواجهه با خوانده نیست.
استشهاد در مرتبه ای پایین تر از شهادت قرار دارد زیرا شهادت در محضر دادگاه و پس از ادای سوگند انجام می پذیرد اما استشهادیه صرفا مکتوب گزارشات شاهد می باشد.
کاربرد استشهادیه در کجاهاست؟
استشهادیه محلی، استشهادیه محل سند ازدواج، استشهادیه در خصوص حضور در دفترخانه، استشهادیه اعسار، استشهادیه درخواست دفترچه بیمه خدمات درمانی روستایی، استشهادیه توهین و….
برای تنظیم استشهادیه متن و قالب واحدی در نظر گرفته نشده است و افراد می توانند به صورت دست نویس استشهادیه مورد نظر خود را مکتوب کنند . اما بهتر است نویسندگان استشهادیه با حضور در دفتر خانه ، امضا خود را تصدیق کنند .
حتما باید استشهادیه واقعی باشد و به صورت صحیح و معتبر توسط شهود تنظیم و امضا گردد؛ و گرنه تنظیم استشهادیه دروغین را می توان یکی از مصادیق جرم جعل به حساب آورد که البته قابل مجازات نیز می باشد.
کسانی که استشهادیه را امضا می نمایند حتما باید آن فردی که به نفع او شهادت می دهند و بیانات خود را امضا می کنند را بشناسند و متن استشهادیه را با دقت مطالعه نمایند در غیر این صورت عواقب و آثار حقوقی به دنبال دارد ، بالاخص اگر در شهادت کذب دادن ، ضرر مادی به طرف مقابل وارد گردد.
مجازاتی که متناسب با جرم در جعل سندهای غیر رسمی می باشد برای جرم جعل استشهادیه در نظر گرفته می شود.