اگر طرفین دعوا، در جریان دادرسی به حضور یک فرد دیگر نیاز داشته باشند، می توانند از دعوای جلب ثالث استفاده نمایند. طرفین دعوا تا آخر وقت اولین جلسه دادرسی فرصت دارند، دلایل استفاده از جلب ثالث را به دادگاه اعلام نمایند. سپس تنها ۳ روز مهلت دارند تا دادخواست جلب ثالث را به دادگاه ارائه دهند.
دعوای جلب ثالث در چه مواردی امکانپذیر است؟
- در مرحله تجدید نظر
- شورای حل اختلاف
- دیوان عدالت اداری
برای رسیدگی به دعوای جلب ثالث توسط دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی می نماید، باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
۱- مراحل و تشریفات مختلفی از دادرسی طی شود.
۲- ارائه دادخواست به مرجع خاص در مهلت تعیین شده انجام شود.
۳- دلایل در زمان مشخص ارائه شوند.
۴- دعوا از لحاظ ماهیتی نیز باید دارای ویژگی های خاصی باشد، در غیر این صورت دادگاه به این دعوا ترتیب اثر نخواهد داد.
طرفین دعوا برای جلوگیری از اعتراض فرد دیگری پس از صدور رای و استفاده از اعتراض ثالث، فرد را در جریان دادرسی جلب می نمایند تا در همان دادگاه رسیدگی کننده به پرونده، این شخص نیز محکوم شود. از دیگر مزایای این جلب این است که ثالث دوباره نمی تواند همان دعوای قبلی را در دادگاه مطرح نماید.
دلیل دیگری که جلب ثالث صورت می گیرد این است که خوانده، ثالث را به دعوا دعوت نماید و از وی بخواهد تا توضیحاتی درباره ادعای خواهان بدهد. به این دلیل که ممکن است، موضوع حقی که خواهان درباره آن ادعا می کند را ثالث به خوانده انتقال داده باشد.
جلب ثالث در قانون آیین دادرسی مدنی
جلب ثالث در ماده ۱۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی به این صورت تعریف شده است:
هریک از اصحاب دعوا که جلب شخص ثالثی را لازم بداند، می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز پس از جلسه با تقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید، چه دعوا در مرحله نخستین باشد یا تجدید نظر.
به بیان دیگر، در مواقعی جلب ثالث اتفاق می افتد که یکی از طرفین دعوا شخص دیگری که در جریان دعوا نمی باشد را به صورت اجباری به دعوا دعوت می کند. فردی که شخص ثالث را جلب می نماید را جالب، و به شخص ثالثی که جلب می شود، مجلوب نامیده می شود.
انواع دادخواست جلب ثالث
جلب ثالث اصلی: این نوع از جلب توسط خواهان دعوای اولیه صورت می پذیرد و هدف خواهان این است که مجلوب را مانند خوانده دعوای اولیه محکوم نماید. دلیل محکومیت مجلوب می تواند به علت خواسته دعوای اولیه و یا یک دلیل دیگر باشد. توجه داشته باشید که دلیل محکومیت مجلوب هر چیزی که باشد، باید با علت دعوای اصلی در ارتباط باشد. همچنین خوانده دعوای اصلی نیز می تواند، از محکومیت این جلب استفاده نماید و این شخص را در برابر خواهان به جای خود محکوم کند و یا وی را شریک جرم خود نماید.
جلب ثالث تقویتی: این نوع جلب به صورت کمکی یا تقویتی است. به طوری با این هدف شخص ثالث جلب می شود که با محکومیت شخص ثالث در دعوای ثالث، امکان برنده شدن شخصی که او را جلب نموده است، بیشتر شود.
نکته: توجه داشته باشید که همانند جلب ثالث اصلی، جلب تقویتی نیز باید در ارتباط با دعوای اصلی باشد. یعنی دلیل به وجود آمدن هر دو یکی باشد.
شرایط عمومی دادخواست جلب ثالث
۱.شخص جالب نباید مجنون و یا کودک باشد.
۲.در صورتی که دعوای اصلی بر سر مسائل مالی است، شخص جالب باید قدرت تصمیم گیری درباره مسائل اقتصادی را داشته باشد.
۳.فردی که اقدام به جلب شخص ثالث می کند، جلب نمودن ثالث باید برایش نفع شخصی داشته باشد و خود را در برابر مجلوب محق حقی بداند.
۴.دعوایی که جالب در دادگاه مطرح می نماید، باید قانونی و مشروع باشد. همچنین قبلا در دادگاه مطرح و رسیدگی نشده باشد.