اعاده دادرسی یا از سر گرفتن دادرسی به این معنا است که به حکمی که سابقا در یک دادگاه صادر گردیده است. به لحاظی از جهات در قانون آیین دادرسی مدنی اعتراض وارد کرد و درخواست رسیدگی مجدد آن حکم در دادگاه را داشته باشیم.
به منظور اعاده دادرسی حقوقی مدت زمانی پیش بینی که امکان دارد در پارهای از موارد فرد نسبت به حکم صادره از دادگاه اعتراض داشته باشد. در اینگونه موارد فرد میبایست به طور رسمی اعتراض خویش را به دادگاه اعلام دارد.
همانگونه که در مطالب فوق توضیح از سر گرفتن دادرسی از جمله شیوههای شکایت به احکام صادره از جانب دادگاه است. این شیوه به جهت تغییر نظر در رأی قطعی دادگاه مورد استفاده قرار میگیرد. زیرا فرد شاکی مدعی آن است که در صدور رأی اشتباهی صورت. و اسناد و علل موجود موجب میگردد.
چه زمانی اعاده دادرسی صورت میگیرد؟
از سر گرفتن دادرسی هنگامی اتفاق میافتد که شاکی نسبت به حکم صادر گردیده اعتراضی داشته باشد.
دلایل اعاده دادرسی چیست؟
- در شرایطی که رأی صادر گردیده مغایر با قوانین و تشخیص رئیس قوه قضاییه باشد.
- زمانی که موضوع حکم صادر گردیده مطابق با ادعای خواهان نباشد.
- هنگامی که حکم صادر از خواسته خواهان بیشتر باشد.
- زمانی که مفاد حکم مطابق با مفاد قانونی نباشد.
- در صورتی که در رابطه با پرونده حکم متفاوتی صادر گردد.
- در صورتی که اثبات شود شخص مقابل شکایت تقلب نموده است. و تقلب او در تاثیرگذار. بوده است. شخص حق دارد اقدام به اعاده دادرسی کند.
- زمانی که که ثابت شود. حکم صادر با اسناد جعلی صادر. گردیده است.
- در صورتی که شخص متقاضی اعاده دادرسی اسناد و مدارکی در اختیار داشته باشد که در حکم دادگاه اثرگذار باشد، حق دارد تقاضای اعاده دادرسی کند.
انواع اعاده دادرسی
اعاده دادرسی در شرایط کلی از دو نوع طاری و اصلی برخوردار است. در صورت اصلی از سر گرفتن دادرسی به طور جداگانه از طریق شخصی که حکم به ضرر وی صادر گردیده است تقاضا خواهد شد. در شرایط طاری از سر گرفتن دادرسی در مقابل حکمی تقاضا میگردد که ضمن دادرسی اسناد و مدارک جدید ارائه میگردد و یکی از دو طرف به جهت اثبات ادعای خویش مدارکی تقدیم میکند.
مهلت مقرر به منظور درخواست اعاده دادرسی
به این خاطر که اعاده دادرسی از جمله شیوههای منحصر به فرد شکایت از حکم دادگاه میباشد. عمدتا مثل دیگر روشهای اعتراض. به احکام دادگاه در مهلت. ت به جهت این موضوع میسر. خواهد بود. قانون آیین دادرسی مدنی در رابطه با مهلت از سر گرفتن دادرسی حقوقی اینگونه مقرر داشته است:
مهلت درخواست اعاده دادرسی برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه است.
بر همین اساس، مدت زمان از سر گرفتن دادرسی حقوقی در رابطه با احکام حضوری قطعی از زمان ابلاغ آغاز میگردد. در رابطه با احکام غیابی از موقع خاتمه و مهلت واخواهی یا مهلت تجدید نظرخواهی میباشد.
از سر گرفتن دادرسی از مهلت معینی برخوردار است. بدین معنا که فرد تا مدت معینی قادر است نسبت به اعاده دادرسی اقدام نماید. این مهلت برای ایرانیان مقیم کشور ۲۰ روز و برای اشخاص خارج از کشور ۲ ماه است.
اعاده دادرسی از چه زمانی آغاز میشود؟
در حقیقت اعاده دادرسی برای احکام قطعی که به روش حضوری صادر گردیده است از زمان ابلاغ حکم آغاز میگردد. اما برای احکامی که به روش غیابی صادر گردیدهاند. با در نظر گرفتن پایان مهلت تقاضای تجدید نظر و واخواهی آغاز خواهد شد. ولی ناگفته نماند که چنانچه بعد از مهلت مشخص فرد قصد اقدام به از سر گرفتن دادرسی داشته باشد، این امر تنها در شرایطی امکانپذیر است که دلیل محکمه پسندی داشته باشد و در غیر این حالت تقاضای او رد خواهد شد.
دلایل دیر کرد در اقدام به از سر گرفتن دادرسی
- متقاضی به بیماری مبتلا .
- که شخص متقاضی در حبس باشد.
- در سوگ از دست دادن اعضای خانواده.
- حوادثی طبیعی همچون زلزله و سیل پیش آید.
مراحل درخواست اعاده دادرسی
- در ابتدا بایستی فرد دادخواست خویش را از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی تهیه کند.
- در ادامه بایستی هزینه مربوطه را پرداخت نماید.
- پس از آن دادخواست را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاهی که حکم صادر نموده تسلیم نماید.
- سپس دادگاه به بررسی دادخواست ارائه پرداخته و نظر خویش را نسبت به دادخواست ابلاغ خواهد نمود و دادخواست بایستی از شرایطی اعم از تقدیم دادخواست در مهلت مشخص، وجود دلایل موجه و بر اساس دادخواست و شرایط قانونی باشد تا مورد قبول واقع گردد.
- درخواستی که اعاده دادرسی پذیرفته شده باشد پرونده از صورت مختومه خارج خواهد گردید و زمانی مجدد به منظور رسیدگی و احضار دو طرف پیش بینی خواهد شد.
- بعد از تشکیل جلسه بررسی و رسیدگی ادله و مدارک موجود؛ در شرایطی که دلایل مورد قبول واقع گردد، حکم پیشین لغو شده و حکمی جدیدی صادر خواهد شد.
- در صورتی که ادله پذیرفته نشود حکم به همان صورت پیشین خود باقی خواهد ماند، در شرایطی که از سر گرفتن دادرسی مورد قبول واقع نشود، قرار رد اعاده دادرسی صادر میگردد و پرونده مختومه اعلام میشود.
در چه مواردی اعاده دادرسی در پروندههای کیفری مورد قبول واقع میشود؟
- موقعی که اثبات شود مقتول بعد از صدور حکم قصاص برای قاتل زنده است، از سر گرفتن دادرسی مورد قبول واقع خواهد شد.
- چنانچه اثبات جعلی بودن اسناد یا شهادت کذب شهود که در صدور حکم اثرگذار بوده باشد.
- در شرایطی که دو نفر به علت یک جرم واحد محکوم شده باشند و ثابت شدن بی گناهی یکی از ایشان.
- موقعی که احکام گوناگون برای جرائم مشابه صادر گردیده باشد.
- در صورتی که شخص محکوم شده از دلایل جدید و قابل قبول برخوردار باشد.
- زمانی که مجازات بیش از حد صادر گردد.
- در صورتی که ثابت شود که عمل صورت گرفته جرم نیست شخص حق دارد نسبت به اعاده دادرسی اقدام نماید.