تغییر سن در شناسنامه یکی از مباحث چالش برانگیزی است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند و دقیقا نمی دانند که چگونه باید برای تغییر سن شناسنامه ای خود اقدام کنند. یکی از اشتباهاتی که در برخی از اسناد هویتی و سجلی اشخاص در دهه های ۶۰ و قبل از آن متداول است، مغایرت سن واقعی دارنده سند سجلی با تاریخ تولد مندرج در شناسنامه است که غالبا یا ناشی از وجود اشتباه در گواهی ولادت،اشتباه ماموران ثبت احوال در تنظیم مندرجات سند و یا به جهت عدم ابطال شناسنامه کودک فوت شده توسط والدین و استفاده از آن برای فرزند جدید می باشد.
به موجب ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها، مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی، تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع است. تنها اجازه قانونی در خصوص تغییر در شناسنامه افراد، در تبصره همین ماده قانونی مشخص شده است. در این تبصره آمده است، اشخاص میتوانند در صورتی که سن واقعی آنان با تاریخ تولد مندرج در اسناد سجلی و شناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد، اصلاح تاریخ تولد خود را در خواست کنند.
شناسنامه یک سند رسمی است که معمولا امکان کم کردن سن و تغییر اطلاعات در آن وجود ندارد. تغییر سن شناسنامه تنها با ارائه دلایل واقعی و کافی و اثبات ادعا امکان‌پذیر است. برای مثال ممکن است فردی ادعا کند که شناسنامه او، شناسنامه خواهر یا برادری است که پیش از تولد او فوت کرده و والدین بدون دریافت شناسنامه جدید، شناسنامه قبلی را برای وی درنظر گرفته‌اند.
نکته: هر فردی تنها یکبار میتواند برای تغییر سن در شناسنامه خود اقدام کند.
نکته: نحوه رسیدگی به درخواست تغییر سن در شناسنامه و مرجع صالح آن بسته به میزان تفاوت سن واقعی فرد با سن ذکر شده در شناسنامه او متفاوت خواهد بود.
مرجع صالح برای تغییر سن در شناسنامه
مرجع صالح برای تغییر تاریخ تولد در شناسنامه به میزان تفاوت سن فرد در شناسنامه و سن واقعی او بستگی دارد. فرد متقاضی میتواند هم برای افزایش و هم کاهش سن خود درخواست بدهد.
بنابراین قانون این امکان را برای چنین اشخاصی فراهم نموده که برای تغییر سن و اصلاح شناسنامه خویش اقدام نمایند. در این مقاله از مجموعه نکات حقوقی دادمان تلاش شده است تا روند تغییر سن و نحوه دادخواست برای تغییر سن در شناسنامه، به صورت جامع توضیح داده شود. پس خواندن این مقاله را از دست ندهید.
تقاضای تغییر سن در شناسنامه تا ۵ سال
در صورتیکه اختلاف سن کمتر از ۵ سال باشد برای کاهش و یا افزایش آن، متقاضی باید دادخواست تغییر سن شناسنامه را به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه مطرح نماید. به موجب رای وحدت رویه شماره ۵۹۹ مورخ ۱۳/۴/۱۳۷۴ هیات عمومی دیوان عالی کشور و اصل ۱۵۹ قانون اساسی مرجع رسیدگی و اظهار نظر نسبت به درخواست تغییرسن کمتر از ۵ سال، دادگاه حقوقی دادگستری است.
متقاضی می تواند دادخواست را در دادگاه محل اقامت خود یا محل وقوع ادراه ثبت احوال مطرح نماید. دادخواست و ضمایم برای اداره ثبت احوال ابلاغ و این اداره بوسیله نماینده حقوقی نسبت به خواسته دفاع می نماید.
رای صادره چه به نفع متقاضی و چه علیه وی باشد، از جانب طرفین در دادگاه تجدید نظر قابلیت اعتراض را خواهد داشت.
مدارک مورد نیاز برای طرح دادخواست تغییر سن در شناسنامه:
- شناسنامه وکارت ملی متقاضی
- استشهادیه
- گواهی فوت یا ولادت در صورت وجود
دادگاه معمولا جهت تعیین سن واقعی، قرار ارجاع امر به کارشناس که در این مورد، پزشکی قانونی یا پزشک معتمد است را صادر می نماید. در مواردی انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان نیز برای کشف حقیقت لازم می باشد.
نکته:
هر فردی در طول عمر خود تنها یکبار میتواند تقاضای تغییر سن در شناسنامه را مطرح نماید. در صورتی که دعوای شخص رد و به اصطلاح در دعوا محکوم شود به دلیل اعتبار امر مختومه، امکان طرح مجدد تقاضا را برای همیشه از دست می دهد.
در ادامه یک نمونه دادخواست تغییر سن شناسنامه ای و لایحه در پاسخ به دفاعیات ثبت احوال و حکم دریافتی برای احدی از موکلین جهت مطالعه ارائه می گردد.
نمونه دادخواست تغییر سن شناسنامه ای
- خواهان: خانم سحر…
- خوانده: ادراه ثبت احوال غرب تهران
- خواسته: تقاضای ابطال شناسنامه شماره …و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد ۱/۱۲/۱۳۶۳ با حفظ سایر مندرجات
- دلایل ومنضمات: کپی مصدق ۱- شناسنامه ۲ – استشهادیه شهود مبنی براینکه خواهان از شناسنامه خواهر متوفی خود استفاده می نمایند ۳ – عند اللزوم جلب نظـر پزشکی قانونی جهت تعیین سن واقعی
- تحریر دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی …
با سلام احتراماً به استحضار می رساند:
شناسنامه ای که کپی مصدق آن تقدیم شده و درحال حاضرتوسط موکله استفاده می گردد، شناسنامه واقعی ایشان نبوده بلکه متعلق به خواهر متوفی ایشان می باشد که والدینشان به لحاظ بی اطلاعی و نیز علاقه شدید به فرزند متوفیشان، حاضر به ابطال آن نشده و آن را به موکل اختصاص داده اند .با عنایت به اینکه سن واقعی موکله با سن مندرج در شناسنامه نزدیک به دو سال اختلاف دارد لذا تقاضای صدور حکم به ابطال شناسنامه شماره …و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد ۱/۱۲/۱۳۶۳ با حفظ سایر مندرجات مورد استدعاست.
نمونه لایحه دفاعیه تغییر سن در شناسنامه
ریاست محترم شعبه … مجتمع قضایی شهید مدنی
با سلام
احتراما در خصوص پرونده کلاسه …۹۶۰ به وکالت از خواهان، در پاسخ به دفاعیات خوانده(اداره ثبت احوال) به استحضار عالی می رساند:
۱- استمراراستفاده از شناسنامه دلیل بر اقرار نیست و تعریف اقرار بر آن منطبق نیست.
زیرا مندرجات شناسنامه از جمله نام و نام خانوادگی و سن و…از جمله مواردی است که توسط والدین اعلام و به شخص تحمیل و وی فارغ ازدرستی و نادرستی اعلامات، به اجبارو ناچارا از آن استفاده می نماید.
سکوت در برابرمندرجات سند سجلی( که شخص هیچگونه دخالتی در اعلام آن نداشته) نشان اقرار نیست؛ چراکه سکوت ممکن است دلیل انکار یا بی‌اعتنایی باشد و نمی‌تواند کاشف از اراده شخص به اخبار از وجود حق قرار گیرد. از طرفی حسب قواعد مسلم حقوقی”به ساکت نظری منتسب نمی گردد”.
از دیگر شرایط قانونی اقرار” قصد مقر” می باشد. یعنی اینکه آنچه «اقرارکننده» می گوید یا انجام می دهد به منظور «اقرار» و با توجه به تعریف آن باشد نه به هر جهت دیگر. درحالیکه تعویض و عکس دار نمودن شناسنامه از موارد الزامی است که هر شخص بعد از ۱۸ سالگی باید نسبت به اقدام نماید و بدون قصد و توجه به اقرار و از روی اجبار انجام شده است. لذا استناد به اقرار دراین مورد منتفی است.۲-موکله قهرمان شطرنج هستند و برای این مملکت بارها افتخار آفرینی کرده اند. به طوریکه چندین حکم قهرمانی و ۴ مدال طلا و ۳ مدال نقره مسابقات بین المللی را در کارنامه ورزشی خویش دارند . متاسفانه اختلاف سن موجود در شناسنامه با سن واقعی، مشکلاتی را برای ایشان جهت حضور در مسابقات بین المللی به وجود آورده است که ناچارا جهت جبران و اصلاح اشتباه پدر و مادرشان، باید پروسه پردردسر تغییر سن شناسنامه را طی نمایند زیرا آینده ایشان را تحت الشعاع قرارداده است.
۳-موکله با شناسنامه متعلق به خواهرمتوفیشان و طبق اطلاعات آن ، در سن ۷ سالگی وارد کلاس اول ابتدایی شده اند اما در واقعیت ایشان ۵ ساله بوده اند و چون اختلاف قامت و جثه زیادی با هم کلاسی های خود نداشته واطلاعات شناسنامه هم حکایت از سن مجاز برای ورود به کلاس اول داشته، ممانعتی ازشروع به تحصیل وی صورت نمی گیرد….
لذا با عنایت به مطالب معروضه،تقاضای صدور حکم به ابطال شناسنامه و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد واقعی ۰۱/۱۲/۱۳۶۳با حفظ سایر مندرجات را دارم.
نحوه تقاضا تغییر سن بیشتر از ۵ سال
در شرایطی که تقاضای تغییر سن برای بیشتراز ۵ سال باشد بموجب ماده واحده قانون حفظ اعتباراسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها مصوب ۲/۱۱/۱۳۶۷ :
” تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع است ” .
تبصره :
صاحب شناسنامه تنها یکبار در طول عمر و در صورتیکه اختلاف سن واقعی با سن مندرج در اسناد سجلی به تشخیص کمیسیون ذیربط بیش از پنج سال باشد می تواند سن خود را اصلاح نماید .
بنابراین در صورتی که سن واقعی با تاریخ تولد مندرج درشناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد، متقاضی باید در کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود، درخواست اصلاح تاریخ تولد را مطرح نماید .
تقاضای تغییرسن در فرم مخصوص به همراه مدارک لازم که شامل اصل شناسنامه و تصویر آن، یک قطعه عکس جدید، فیش بانکی هزینه رسیدگی طبق تعرفه اعلامی و غیره است، در دبیرخانه کمیسیون ثبت می گردد .
تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه به متفاضی ابلاغ می گردد.درخواست کننده باید در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه در کمیسیون تشخیص سن حاضر گردد .
کمیسیون متشکل از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال و پزشک منتخب، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با ریاست قاضی دادگاه صالح محل، تشکیل می گردد.
کمیسیون می تواند در صورت لزوم متقاضی را جهت معاینه و تعیین سن به پزشکی قانونی معرفی نماید. معمولا افراد ملزم به انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان نیز می باشند.
نکته:
تصمیم کمیسیون به اصلاح تاریخ تولد و یا رد تقاضا، قطعی و غیرقابل اعتراض است و در صورت عدم موافقت با تغییر تاریخ تولد، درخواست مجدد پذیرفته نخواهد شد .
وکلا و مشاورین امور حقوقی موسسه سروش نافع دادمان آماده پاسخگویی و همچنین ارائه کلیه خدمات حقوقی در زمینه درخواست تغییر سن در شناسنامه و انجام پروسه های اداری تا به نتیجه رساندن پرونده می باشند:
درنتیجه:
- مراجعه متقاضی برای اصلاح تاریخ تولد باید به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه و مدارک لازم را تسلیم و رسید آن را دریافت کند.
- تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن محل صدور شناسنامه به خواهان ( متفاضی ) ابلاغ خواهد شد.
- درخواست کننده (خواهان) مکلف است در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه عکسدار در کمیسیون تشخیص سن حاضر شود.
- در صورت عدم حضور خواهان، چنانچه پرونده آماده برای اظهار نظر باشد، کمیسیون تصمیم لازم را خواهد گرفت و در غیر اینصورت درخواست او رد میشود. اما خواهان میتواند درخواست خود را مجدد به کمیسیون ارائه دهد.
- کمیسیون میتواند در صورت لزوم صاحب سند را جهت معاینه و تعیین سن به پزشکی قانونی معرفی کند.
- تصمیم کمیسیون تشخیص سن قابل اعتراض نخواهد بود.
- تصمیم کمیسیون تشخیص سن به متقاضی (خواهان) ابلاغ میشود.
- در صورت عدم موافقت کمیسیون با تغییر تاریخ تولد صاحب سند، درخواست مجدد پذیرفته نخواهد شد.
- اجرای تصمیم کمیسیون تشخیص سن در اسناد سجلی و شناسنامه، مستلزم درخواست کتبی از طرف متقاضی است.
با زنده متولد شدن طفل اهلیت تمتع(دارا شدن حق) بوجود می آید و این اهلیت تا زمان مرگ او ادامه دارد.اما در مورد اهلیت استیفاء(اجرای حق) باید شرایطی وجود داشته باشد تا شخص حقیقی بتواند حق خویش را به اجرا گذارد.زیرا اجرای حق از جمله مواردی است که به یک درک نیاز دارد که در شرایط و سن خاص ایجاد می شود.
حقوقدانان به اشخاصی که نمی توانند حق خود را به مرحله اجرا درآورند، محجور می گویند که برای این اشخاص محجور برای خروج از حجر باید مراحلی را طی کنند و به سن خاصی برسند.
صغیر: به کسی صغیر گفته می شود که نابالغ باشد و به سن بلوغ (دختر ۹ سال تمام قمری) و پسر (۱۵ سال تمام قمری) نرسیده باشد.
صغیر ممیز: صغیری است که دارای قوه درک و تمیز نسبی است با اینکه به سن بلوغ نرسیده است.
صغیر غیر ممیز: شخص نابالغی که دارای قوه درک و تمیز نیست و سود و زیان خود را تشخیص نمی دهد.
برای خروج از حجر رسیدن به سن بلوغ کافی نیست بلکه رشد نیز شرط است. منظور از رشد این است که شخص توانایی اداره اموالش را داشته باشد و بتواند به درستی از اموالش بهره مند شود و به کسی که هنوز به این رشد نرسیده سفیه گفته می شود.
نکته: صغیر به محض رسیدن به سن بلوغ در امور غیرمالی مانند طلاق، شهادت دادن در امور غیرمالی از حجر خارج می شود و می تواند مستقلا اقدام کند و به نوعی دارای اهلیتی می شود که در نتیجه آن میتواند حقوق قانونی خود را به اجرا بگذارد. اما در امور مالی رفع حجر از صغیر نیاز به احراز رشد دارد. ( قانون فعلی )
کلیه ادارات و ارگانها و موسسات دولتی از جمله بانک ها ، بیمه ها و … سن هجده سال را ملاک اهلیت قرار داده اند. پس قانونگذار می تواند با توجه به عرف و مصلحت کشور , سن مشخصی (هجده سال) را به عنوان رشد بپذیرد و به این خلاء و سردرگمی پایان دهد.(پس وقتی به۱۸سال برسد دیگر نیاز به احراز رشد ندارد)
آیا رای کمیسون تشخیص سن نام قابل اعتراض است و در صورت مثبت بودن پاسخ مرجع اعتراض به این تصمیم و رای کجاست ؟
بله رای کمیسیون قابل اعتراض بوده و مرجع رسیدگی کننده دیوان عدالت اداری می باشد .
سلام اگر مدارک تحصیلی را در تاریخ تولد قبلی باشه تعویض کنن شناسنامه را مدارک تحصیلی را چکار باید کرد آیا باطل میشه کتاب تحصیلی
سلام. با تشکر از مطالب مفید ارائه شده لطفا در مورد اینکه تکلیف مدارک قبلی صادر شده اعم از مدارک تحصیلی و پاسپورت و … پس از تغییرات سن و اسم شناسنامه هم بفرمایید.