یکی از شگردهای مردان متمکن برای فرار از پرداخت مهریه همسرانشان، انتقال اموال به غیر است که دست زنان را از گرفتن مهریه کوتاه میکند. این زنان برای اثبات تمکن مالی شوهر نیز با مشکلات زیادی روبهرو هستند و اغلب موفق به اثبات ملائت (توان مالی) مرد نمیشوند.
در بیشتر پروندهها زمانی که زن قصد گرفتن طلاق دارد، مهریهاش را به اجرا میگذارد؛ یعنی از مهریه بهعنوان یک اهرم برای رسیدن به هدف نهایی که همان طلاق است استفاده میکند. در اینگونه موارد بویژه وقتی از قبل اختلافاتی وجود دارد و مرد احساس میکند کمکم زن به سمت مطالبه مهریه پیش میرود به انتقال اموال خود به نزدیکان یا افراد مورد اعتمادش رو میآورد.
اما اگر زنان باهوش باشند، میتوانند به این نیت شوهر پی ببرند و از تمام مدارک مربوط به نقل و انتقالها کپی بگیرند و برای ارائه در دادگاه نزد خود نگه دارند. البته زنان وقتی میتوانند این مدارک را جمعآوری کنند که اموال از طریق مبایعهنامه عادی منتقل شده و مدرکی در دست باشد..
اگر این مدارک موجود باشد، زنان میتوانند با اینکه مرد اموالش را بهطور رسمی به شخصی دیگر منتقل کرده، حکم توقیف اموال بگیرند. یکی دیگر از راههای وصول مهریه زنانی که شوهرانشان قصد فرار از مهریه را دارند، این است که مردان را ممنوعالخروج کنند.
درواقع اگر مردی قبل یا بعد از تنظیم دادخواست از سوی همسرش، اموال خود را به قصد فرار از ادای دین به دیگری منتقل کند، با ثابت شود معامله با قصد فرار از دین و صوری انجام شده آن معامله باطل است. همچنین ماده ۲۱۸ مکرر نیز میگوید:
هرگاه طلبکار به دادگاه دادخواست داده، دلیل اقامه کند که مدیون برای فرار از دین، قصد فروش اموال خود را دارد دادگاه میتواند قرار توقیف اموال وی را به میزان بدهی صادر کند.
شرایط وصول مهریه از طرف زن برای مردان فراری از مهریه
البته طبق این مواد قانونی باید چند شرط محقق شود تا زن بتواند مهریه خود را وصول کند. اول اینکه باید مالی وجود داشته باشد، دوم اینکه زن باید ثابت کند که معامله صوری بوده، سوم اینکه هدف مرد از معامله، فرار از پرداخت مهریه بوده و چهارم اینکه فردی که مال به او انتقال یافته از نیت فرد انتقالدهنده باخبر بوده و با او همدست باشد. پس اگر مورد چهارم اثبات نشود، دادگاه اعلام میکند صاحب مال نه به قصد فرار، بلکه به علت اضطرار مالش را فروخته است.
هر کس به قصد فرار از دین و تعهدات مالی، مال خود را به دیگری انتقال دهد عمل او جرم تلقی و فرد به حبس تعزیری محکوم خواهد شد که طبق این ماده، فرد انتقال گیرنده نیز اگر با علم دست به چنین کاری زده باشد شریک جرم محسوب میشود.
قانون جدیدالتصویب حمایت از خانواده نیز در ماده ۲۲ درمورد مردان فراری از مهریه تاکید دارد که زن تا سقف ۱۱۰ سکه میتواند تقاضای حبس مرد را داشته باشد که این قانون نیز راه خوبی برای جلوگیری از فرار مردان بویژه مردان متمکن از پرداخت مهریه است.
ظاهر این قوانین به نفع زنان است، اما واقعیت این است که اثبات سوءنیت مرد و اثبات صوریبودن معامله کار دشواری است و به قول شما همه زنان آنقدر باهوش نیستند که بتوانند از نیت شوهرانشان باخبر شوند و مدرک و سند جمع کنند.
اگر یک آپارتمان بسیار معمولی در مناطق متوسط شهر متعلق به مردی باشد ممکن است با بررسیهای کارشناسی و تعیین قیمت آن، حکم به توقیفش داده نشود چون به هر حال داشتن یک سرپناه معمولی از این بابت که او حق حیات دارد جزو حقوق مرد است. به غیر از سرپناه، درباره حقوق مرد هم همین شرایط حاکم است، مثلا اگر او ماهی یک میلیون تومان درآمد دارد، اگر بچه داشته باشد تا یکسوم و اگر نداشته باشد تا یکچهارم آن قابل توقیف است تا مرد با بقیه حقوق خود بتواند زندگی کند.
اگر مردی مالی نداشت تکلیف مهریه زن چه میشود؟
مردان فراری از مهریه بهطور کلی میتوانند تقاضای دو نوع اعسار بدهند؛ اول اعسار کلی که در ۹۵ درصد موارد دادگاه نمیپذیرد که یک مرد هیچ مالی نداشته باشد و دوم اعسار به نحو تقسیط که دادگاه براساس شغل، تحصیلات، مسکن و میزان درآمد مرد را باهم جمع میکند و میزان اقساط را مشخص میکند.
عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن مهریه چیست دو نوع مهریه به نفع زنان است؟
عندالمطالبه یعنی هر زمان که زن مهریه را مطالبه کرد چون محق است، باید به او پرداخت شود اما عندالاستطاعه یعنی هر زمان که مرد توان مالی داشت مهریه را پرداخت کند. پس بیشک مهریه عندالمطالبه به نفع زنان است، اما من در دفترخانهها دیدهام محضردار بدون ارائه توضیح به زوجه از او میخواهد با مهریه عندالاستطاعه موافقت کند. در یکی از موارد من به زوجه در اینباره توضیح دادم و او به محض اطلاع اعلام کرد که با مهریه عندالاستطاعه موافق نیست.
مهریه حق زنان است و بیشک هیچ زنی ـ به جز افراد معدودی که با مهریه کاسبی میکنند ـ با نیت گرفتن مهریه وارد زندگی مشترک نمیشوند، اما به هر حال مهریه پشتوانه زنان است که عندالاستطاعه کردن مهریه این پشتوانه را از زنان میگیرد و راه فرار حقوقی برای مردان از مهریه را باز میکند.
نظرتان درباره جایگزین شدن شروط ضمن عقد با مهریه چیست؟
شروط ضمن عقد معمولا برای کسانی کارایی دارد که یکبار وارد زندگی شده و ضربه خوردهاند که ما به آنها میگوییم اگر میخواهی دوباره به زندگی برگردی، یکسری شرط برای خودت در عقدنامه درج کن. اگر این شروط درست باشد در جای خودش میتواند زمانی که زن در عسر و حرج قرار گرفت و فشار زندگی برایش غیرقابل تحمل شد به کارش بیاید؛ شروطی مثل حق طلاق، حق حضانت فرزند، حق تعیین محل سکونت و …