اثر شلاق چرمی (Bullwhip effect) ، نوسانی در زنجیره تأمین می‌باشد که عامل اصلی به وجود آورنده آن تغییرات در میزان تقاضا است. با حرکت از سطح مشتری جزء به سطوح بالاتر در زنجیره تامین، تغییرات کوچک در سطوح پایین باعث تغییرات بزرگ در سطوح بالایی میشود. این تغییرات موجب نوسانات بزرگی در مجموعه زنجیره تامین خواهد شد. منابع تغییر در زنجیره تامین از گستردگی زیادی برخوردار است. چنان‌چه این تغییرات با تأخیر زمانی به رده‌های بالاتر زنجیره تامین انتقال یابند باعث تأخیر در تولید و حمل کالاها به رده‌های پایین میشود.
از طریق مراحل متعدد زنجیره تامین؛
عوامل کلیدی مانند زمان و عرضه تصمیم گیری سفارش، تقاضا برای عرضه، عدم ارتباط و عدم سازماندهی می تواند یکی از شایع ترین مشکلات در مدیریت زنجیره تامین باشد. این مشکل رایج به عنوان اثر شلاق شناخته شده است. اثر شلاق چرمی را می توان به عنوان یک رویداد شناسایی شده توسط زنجیره تامین توضیح داد که در آن دستورات ارسال شده به سازنده و تأمین کننده باعث ایجاد واریانس بیشتر و سپس فروش به مشتری نهایی می شود. این سفارشات نامنظم در قسمت پایین زنجیره تأمین، در زنجیره عرضه بیشتر قابل تشخیص است. این واریانس می تواند صافی روند فرآیند زنجیره تامین را متوقف کند، زیرا هر لینک در زنجیره تامین بیش از تقاضای محصول است که منجر به نوسانات بیش از حد می شود. اگرچه اثر شلاق چرمی یک مشکل رایج برای مدیریت زنجیره تامین است درک علل اثر شلاق چرمی می تواند به مدیران کمک کند تا راهکارهایی برای کاهش این تاثیر را پیدا کنند.
عوامل متعددی موجب ایجاد اثر شلاق چرمی میشوند. بی نظمی بین هر لینک زنجیره تامین؛ یا سفارش مقادیر بزرگتر یا کوچکتر یک محصول از پیش بینی های صورت گرفته که موجب واکنش زنجیره ای بیش از حد یا کمتر از قبل میشود.
گردآورنده : موسسه حقوقی سروش نافع دادمان