یکی از انواع ادله اثبات دعوا در امور حقوقی و کیفری شهادت شاهد است. گاهی پیش می آید که شاهد از شهادت خود رجوع می کند و شهادت خود را پس می گیرد. در این نوشتار به شرایط پس گرفتن شهادت شاهد و عواقب آن می پردازیم.
رجوع از شهادت
ماده۱۳۱۹ قانون مدنی:
در صورتی که شاهد از شهادت خود رجوع کند ، یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است ، به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود.
بر اساس این ماده شخصی که در خصوص موضوعی شهادتی داده است می تواند از شهادت خود رجوع کرده و اعلام کند که شهادت او به دلیلی بر خلاف واقع بوده و اعتباری نداشته است.
آیا پس گرفتن شهادت شاهد به معنای شهادت کذب می باشد؟
مسئله رجوع شاهد با موضوع شهادت کذب متفاوت است ؛ زیرا در شهادت کذب که از آن به شهادت دروغ نیز تعبیر شده است ، به دلایلی غیر از اعتراف شاهد ، ثابت می‌شود که شاهد به دروغ شهادت داده است ؛ ولی در رجوع شاهد از شهادت ، شاهد اعلام می‌کند که یا عمداً یا در اثر اشتباه ، خطا یا فراموشی بر خلاف واقع شهادت داده است . بنابراین در رجوع از شهادت ، کذب بودن شهادت یا دروغ بودن آن ثابت نمی‌شود ؛ چون ممکن است شاهد در رجوع از شهادت ، صادق نباشد و رجوع او برخلاف واقع باشد .
بطور کلی می شود پیامد های رجوع از شهادت را به اشکال زیر تقسیم کرد:
هر گاه رجوع شاهد پیش از صدور حکم قطعی در مرحله بدوی صورت گرفته باشد ، دادگاه بدون در نظر گرفتن این شهادت یا گواهی تصمیم گیری می نماید.
هر گاه رجوع از شهادت پس از صدور حکم قطعی در مرحله بدوی باشد ، این رای بسته به شرایط پرونده قابل واخواهی ، تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی خواهد بود و مراجع مزبور با چشم پوشی از شهادت مطرح شده ( که از آن رجوع شده است ) ، رسیدگی کرده و حکم مقتضی را صادر خواهد کرد.
رجوع از شهادت چه عواقبی برای شخصی که رجوع از شهادت کرده است در پی دارد؟
شهادت یعنی اینکه شخصی به نفع یکی از اصحاب دعوا و به ضرر دیگری اعلام اطلاع از وقوع امری کند. شهادت دروغ به این معناست که شخصی شهادتی برخلاف واقعیت و حقیقت ارائه دهد. این جرم از جرایم عمدی است و از این رو نمی‌توان کسی را که سهواً و به اشتباه مبادرت به بیان اکاذیب در قالب شهادت کرده است، مشمول جرم شهادت دروغ دانست.