در این نوشتار از مجموعه مقالات مجله حقوقی موسسه سروش نافع دادمان در مورد شرایط و مراحل و همچنین مدارک و هزینه تعویض شناسنامه قدیمی صحبت میکنیم. به تازگی سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور در مورد شرایط تعویض شناسنامه طرح قدیم و اخذ شناسنامه جدید توضیحاتی را ارائه کرده است؛ طبق گفته او افراد می بایست با در دست داشتن شناسنامه و ۳ قطعه عکس تمام رخ به دفاتر پیشخوان دولت یا پست مراجعه کنند و بعد از تکمیل فرم مربوطه درخواست تعویض شناسنامه قدیمی بدهند.
در چه مواردی میتوان برای تعویض شناسنامه قدیمی اقدام نمود؟
- تعویض شناسنامه های نمونه قدیم دراجرای قانون ثبت احوال
- تعویض شناسنامه های نمونه جدید مستعمل
- تعویض شناسنامه ناشی از اجرای احکام صادره از محاکم دادگستری، تصمیمات متخذه هیئت های حل اختلاف و آرای صادره از کمیسیون‌های تشخیص سن یا مصوبات نام خانوادگی
- تجدید شناسنامه بعد از رسیدن فرد به سن ۳۰ سالگی برای تعویض عکس
- تعویض شناسنامه بعد از رسیدن فرد به ۱۵ سال تمام
چه افرادی می توانند نسبت به تعویض شناسنامه خود اقدام کنند؟
طبق قانون، اشخاص با شرایطی می‌توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال و دفاتر پیشخوان سراسر کشور اقدامات لازم را نسبت به تنظیم و امضای برگ درخواست تعویض شناسنامه قدیمی و دریافت شناسنامه جدید به عمل برسانند. این شرایط به شرح زیر است:
- اشخاص ۱۸ سال به بالا
- افراد کمتر از ۱۸ سال که حکم رشد داشته باشند
- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال
- مادر تا وقتی که در قید زوجیت پدر طفل باشد
- سرپرست قانونی، قیم، امین و وصی برای افراد کم سن و محجور با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد
اگر شناسنامه فاقد عکس باشد چه کنیم؟
در صورتی که شناسنامه ای که جهت تعویض ارائه می‌شود عکس دار نباشد؛ اصل و تصویر مدارک معتبر عکس دار باید ارائه شود. مدارک لازم برای عکسدار کردن شناسنامه عبارتند از:
- گذرنامه
- کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت
- گواهینامه رانندگی
- کارنامه عکس دار دوره‌های تحصیلی راهنمایی به بالا
- کارت شناسایی عکس دار کارکنان دوایر دولتی با ذکر مشخصات سجلی
- در صورتی که ظاهر شناسنامه هر کدام از مدارک مذکور را نداشته باشد؛ از طریق معرفی شخص به نیروی انتظامی درخواست تأیید عکس می‌شود.
زمان تحویل شناسنامه جدید
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور نسبت به زمان تحویل شناسنامه اشاره کرد در شهرستان‌ها شناسنامه طرح جدید ۱ تا ۲ روزه صادر و توسط پست به نشانی شخص ارسال می‌شود؛ اما در تهران کمی بیشتر طول می‌کشد و ممکن است یک هفته تا ۱۰ روز به طول بیانجامد.
آیا باید برای تحویل شناسنامه جدید به محل صدور مراجعه کنیم؟
افراد درگذشته جهت تعویض یا اعمال هر نوع تغییر در سند هویتی خود، به محل صدور مراجعه می‌کردند، ولی امروزه این مشکل وجود ندارد و دیگر به مراجعه افراد به محل صدور به منظور تعویض و یا اعمال هر گونه تغییر در شناسنامه نیازی نیست.
مراحل درخواست صدور شناسنامه المثنی
مراحل تعویض شناسنامه قدیمی به ترتیب زیر می‌باشد:
- ارائه اصل شناسنامه
- دریافت و تکمیل فرم اظهارنامه
- ارائه سه قطعه عکس سه در چهار تمام رخ با درج مشخصات سجلی
- پرداخت هزینه های متعلقه طبق تعرفه جاری
- ارائه معرفی نامه عکس دار محصلین از سوی مدرسه‌ای که مشغول تحصیل می‌باشند
- ارائه کارت شناسایی عکس دار کارکنان دوایر دولتی با ذکر مشخصات سجلی
- کارمندان دولت و کسبه با جواز کسب می توانند به منظور تابید هویت در ظهر عکس های دارنده شناسنامه اقدام کنند.
توصیه‌های ضروری جهت تعویض شناسنامه قدیمی
- حتما شماره ملی خود را به خاطر بسپارید تا در مواقع ضروری دسترسی به سوابق هویتی شما آسان‌تر باشد.
- هر نوع تغییر و تحریف در شناسنامه یا سوء استفاده از آن جرم محسوب می‌شود و مجرم تحت تعقیب قانونی قرار می‌گیرد.
- صدور شناسنامه مجدد دارای محدودیت قانونی است؛ بنابراین در حفظ و نگهداری آن دقت کنید.
- حتما در زمان دریافت شناسنامه تعویض شده، آن را به دقت مطالعه کنید و در صورتی که نواقصی مشاهده کردید از دریافت آن تا رفع مغایرت خودداری نمایید. به دلیل اینکه شناسنامه باید مطابق مندرجات سند سجلی صادر گردد.
- شناسنامه اشخاص در سن ۳۰ سالگی تمام با عکس باید همان سال تعویض شود.
- حتما به منظور حفظ حقوق خود به دقت از شناسنامه خود نگهداری کنید و از ودیعه گرفتن و ودیعه گذاردن شناسنامه‌ها خودداری کنید؛ به دلیل این که شناسنامه سند هویت شما است و همیشه باید در دسترس شما باشد.
هزینه تعویض شناسنامه قدیمی
طبق تعرفه سال ۹۹ هزینه تعویض شناسنامه قدیمی به صورت زیر می باشد:
- صدور شناسنامه مجدد: ۳۰۰ هزار ریال
- صدور شناسنامه مجدد در اجرای مواد ۳۲ و ۳۳ قانون ثبت احوال: ۱۰۰ هزار ریال
- صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان (نوبت اول) به استثنا مشمولین تبصره ۲ قانون تخلفات، جرایم، و مجازاتهای مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه مصوب ۱۰/۵/۷۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام: ۴۰۰ هزار ریال
- صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان (نوبت دوم): ۷۰۰ هزار ریال
- صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان (نوبت سوم و بعد از آن): ۲۰۰ هزار ریال