منظور از تغییر جنسیت فرآیندی است که بر اساس آن جنسیت فرد تغییر می کند. بر اساس این تغییر ویژگی های یک فرد (ویژگی های جنسی فعلی) به ویژگی های جنسی جنس متضاد تبدیل می شود. گاهی این فرآیند به صورت طبیعی انجام می پذیرد. در بسیاری از موارد نیز افراد مختلف برای تغییر جنسیت به عمل های جراحی روی آورده و با استفاده از اقدامات پزشکی، خصوصیات جنسی خود را تغییر می دهند. در برخی از موارد این عمل جراحی در بزرگسالی و به تشخیص خود فرد و در مواردی نیز در کودکی انجام می شود. از فرآیندهای مربوط به این تغییر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزیابی های روان پزشکی
- روان درمانی
- هورمون درمانی
- عمل جراحی
بهتر است بدانید که انجام عملی که منجر به تغییر جنسیت فرد گردد، برگشت ناپذیر است. در نتیجه افرادی که تن به انجام این عمل می دهند باید تمامی جوانب و همچنین عواقب پیش رو را مد نظر قرار دهند. اگر بخواهیم به یک تعریف قانونی اشاره کنیم، می توان از تعریف زیر استفاده کرد:
تغییر جنسیت فرآیندی است که فرد با انجام عمل جراحی اقدام به تعیین جنسیت، تبدیل و یا آشکار سازی آن می نماید.
انواع تغییر جنسیت
یکی از مواردی که در زمان تغییر جنسیت باید به آن توجه کرد، انواع آن است. برخی از افراد از بیماری آشفتگی جنسی (دیسفوریا جنسی) رنج می برند. بر اساس این بیماری، فرد با احساس جنسیتی اشتباه و بدنی غلط مواجه می گردد. لذا افرادی که این بیماری را در بر دارند، از نظر بیولوژیکی در یک بدن متفاوت و با یک احساس دیگر خلق شده اند. به این ترتیب که فرد از بدن مردانه برخوردار بوده است، در حالی که تمامی احساسات و رفتار وی حاکی از رفتار زنانه می باشد. اگر بخواهیم به انواع این تغییر اشاره کنیم، می توان از کتاب تحریر الوسیله (کتاب البحث حول المسائل المستحدثه) یاد کرد. انواع این تغییر در این کتاب به شرح زیر بیان شده اند:
۱- تبدیل شدن جنسیت فرد از مرد به زن و یا برعکس
۲- رفع ابهام و یا تعیین نمودن جنسیت شخصی که جنسیت وی خنثی است (دو جنسیتی)
۳- آشکار نمودن جنسیت مستور
حال اگر بخواهیم به طور کلی از انواع تغییر جنسیت یاد کنیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- تغییر جنسیت مرد به زن
۲- تغییر جنسیت زن به مرد
لازم به ذکر است که انجام هر کدام از این فرآیندها، بر اساس قوانین و مقررات خاصی در کشور ما رقم می خورد.
مراحل تغییر جنسیت
مراحل این کار در کشور ما بر اساس قوانین و مقررات خاصی رقم می خورد. این عمل تنها فرآیندی که در کشور ما است باید بر اساس مراحل حقوقی خاصی انجام بپذیرد. زیرا بر اساس این عمل، هویت فرد به طور کلی تغییر یافته و فرد از هویت جدیدی برخوردار می شود. به طور کلی مراحلی که باید توسط یک ترنس انجام پذیرند عبارتند از:
۱- رجوع کردن به روانپزشک معتبر و صالح
۲- طی کردن دوره های روان درمانی
۳- دریافت تاییدیه های لازم حاکی از ترنس بودن (توسط روانپزشک معتمد)
۴- طی کردن فرآیند های پزشکی و آزمایشگاهی برای تشخیص کاریوتایپ، سطح هورمون ها و شناخت اختلالات کروموزومی و …
۵- رجوع به دادگاه صالح و ارائه دادخواست
۶- ارجاع فرد به پزشکی قانونی برای تایید مدارک پزشکی و دریافت تاییدیه برای ارائه به قاضی
۷- دریافت حکم قاضی
مهم ترین آثار تغییر جنسیت
تغییر جنسیت می تواند آثار حقوقی را برای فرد به همراه داشته باشد. از مهم ترین آثار این کار برای فرد متقاضی عبارتند از:
بطلان عقد نکاح
پرداخت مهریه (در صورت انجام دخول فرد باید کل مهریه و در صورت عدم انجام دخول، فرد باید نیمی از مهریه را پرداخت کند.)
پرداخت نفقه (زوج حتی پس از تغییر جنسیت نیز موظف به پرداخت نفقه به زوجه خواهد بود.)
زوج ولایتی بر فرزندان خود نخواهد داشت. (در نظر داشته باشید که حضانت فرزندان، برای هر یک از طرفین برقرار می باشد.)
پس از تغییر جنسیت، ارثی از زوجین به یکدیگر نمی رسد.
در صورتی که فرزند اقدام به تغییر جنسیت نماید، بر اساس نوع جنسیت جدید خود از والدین ارث خواهد برد.
در صورتی که والدین تغیر جنسیت بدهند، مطابق جنسیت سابق خود از فرزند ارث می برند.
آمار متقاضیان تغییر جنسیت
بر اساس اطلاعات به دست آمده در سال های اخیر شاهد رشد افسار گیسخته تغییر جنسیت از مرد به زن و از زن به مرد هستیم. به طوری که در سال گذشته بالای ۸۰۰ نفر در کشور ما این عمل را انجام داده اند.
برخی از افراد مسئولان و افرادی که در این زمینه فعال هستند بر این باورند که رشد افسار گسیخته این درخواست، وابسته به فضای مجازی است. اگر بخواهیم به طور تقریبی به آمار متقاضیان در کشور خود اشاره کنیم، می توان به رشد ۵۶% برای تغییر مرد به زن و رشد ۴۴% تغییر زن به مرد اشاره نمود.
سن متقاضیان تغیر جنسیت
افراد باید بر اساس شرایط و قوانین خاصی اقدام به این عمل در ایران نمایند. بر این اساس افرادی می توانند جنسیت خود را به طور قانونی عوض کنند که بیشتر از ۱۸ سال داشته باشد. به این ترتیب آنها به بلوغ رسیده و از شناخت دقیق تری نسبت به تمایلات جنسی برخوردار خواهند بود. با تکیه به قوانین ایران، متقاضی باید از شرایط روانی و بدنی خاصی برای انجام عمل برخوردار باشد.
نکته: انجام این عمل معمولا پس از ۲۲ سالگی انجام می پذیرد.
وکیل تغییر جنسیت کیست؟
وکیل تغییر جنسیت فردی است که در زمینه قوانین و همچنین مراحل تغیر جنسیت، از اطلاعات کامل و دقیقی برخوردار است. بنابراین می تواند افراد را در طی کردن مراحل پزشکی و قانونی همراهی نموده تا متقاضی بتواند با سهولت بیشتری این مراحل را سپری کند.
همانطور که می دانید در کشور ما قوانین بسیار زیادی برای تغییر جنسیت حاکم هستند که متقاضی را با دردسرها و چالش های مختلفی مواجه می کنند. این موضوع نه تنها از نظر روحی بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز می تواند متقاضی را با مشکلات مختلفی مواجه کند. لذا استفاده از دانش وکلای کاردان و متخصص در این زمینه، می تواند بار مشکلات آنها را به شدت کاهش دهد.
نقش وکیل در طرح دعوا
طی کردن پروسه های قانونی و دریافت مجوزها و مدارک لازم در تخصص وکیل تغییر جنسیت است. این وکلا با ارائه برخی از اطلاعات مهم و ضروری فرد را در این پروسه راهنمایی می کنند.
یادآوری کردن به متقاضی برای به همراه داشتن برخی از مدارک لازم و ضروری مانند: گواهی پزشک، استعلام پزشکی قانونی، کارت ملی و …
ارائه ی راهنمایی ها و مشاوره های لازم در خصوص تبعات به وجود آمده پس از عمل
روشن نمودن مسیر پیش رو برای انجام عمل جراحی و مشخص کردن مشکلات و دغدغه های مسیر
همراهی کردن متقاضی در طی کردن مراحل قانونی اعم از دریافت حکم برای انجام عمل، آماده سازی مدارک معتبر برای ارائه به مراجع ذیصلاح و …