بر اساس قانون مدنی ، مرد می تواند هر زمان بخواهد زن خود را با رعایت شرایط مقرر در قانون مدنی طلاق بدهد . در مقابل ، زن صرفا در شرایطی قادر است تقاضای طلاق کند که دلایل موجهی برای این امر داشته باشد . در چنین شرایطی ، دیگر به موافقت مرد برای طلاق نیازی نیست و اگر هم مرد در دادگاه حضور نداشته باشد نیز دادگاه می تواند حکم طلاق غیابی زن را صادر کند . در قانون مدنی ، دلایل موجهی که زن می تواند با استناد به آنها تقاضای طلاق کند ، مشخص شده است.در این نوشتار از مجله حقوقی دادمان شرایطی که قانونگذار برای طلاق غیابی از طرف زن در نظر گرفته را مورد بررسی قرار می دهیم.
طلاق غیابی از طرف زن چیست؟
در قانون مدنی، دلایل موجهی که زن می‌تواند با استناد به آنها تقاضای طلاق کند، مشخص شده است. بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی‌که خوانده یا وکیل یا قائم مقام او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشند و به طور کتبی لایحه نفرستاده باشند و اخطاریه دادگاه، ابلاغ واقعی نشده باشد، حکم صادر شده در دادگاه حکم غیابی است.
طلاق غیابی از طرف زن نیز از این امر مستثنی نیست. به این معنا که در صورتی‌که زن در دادگاه تقاضای طلاق داده باشد و مرد یا وکیل او در دادگاه حاضر نبوده و به‌طور کتبی از خود دفاع نکرده باشند و اخطاریه دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد، حکم طلاقی که علیه مرد صادر می‌شود، حکم طلاق غیابی است که برای استعلام آن می‌تواند به سامانه استعلام طلاق غیابی با کد ملی مراجعه نماید.
حکم طلاق غیابی از سوی زن ، مدت بیست روز از سوی مرد قابل واخواهی است.
شرایط طلاق غیابی توسط زن چیست؟
♦ بر اساس قانون، اصولا اختیار طلاق در دست مردان است. به همین دلیل است که زنان صرفا در شرایطی می‌توانند از شوهر خود طلاق بگیرند که دلایل محکمه پسندی به دادگاه ارائه کنند.
♦ طلاق از طرف زن صرفا در شرایطی امکان‌پذیر است که زن بتواند دلایل محکمه‌پسند و قانونی به دادگاه ارائه نماید. با این شرایط، طلاق غیابی از همسر خارجی نیز امکان‌پذیر است.
♦ در صورتی‌که زن در زندگی مشترک با عسر و حرج یا سختی غیر متعارف مواجه شود، می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند. مصادیق عسر و حرج زن متنوع و مختلف هستند. از جمله اعتیاد مرد، ترک زندگی خانوادگی، ضرب و شتم زن یا هر نوع سوء‌رفتار با زن و ابتلای به بیماری‌های صعب‌العلاج. در چنین شرایطی، اگر مرد در دادگاه حاضر نشود دادگاه می‌تواند حکم طلاق غیابی از طرف زن را صادر نماید.
♦اگر مرد در طول مدت چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند و در این‌صورت دادگاه پس از طی مراحل قانونی ( نشر آگهی ) حکم طلاق غیابی زن را صادر می‌کند.
♦در صورتی‌که مرد در طول مدت شش ماه به همسر خود نفقه‌ای نپرداخته باشد، زن می‌تواند به دادگاه رجوع کرده و نفقه‌اش را مطالبه نماید. اگر با وجود صدور حکم پرداخت نفقه، باز هم مرد به همسر خود نفقه‌ای ندهد یا از پرداخت نفقه ناتوان باشد، دادگاه می‌تواند به تقاضای زن حکم طلاق غیابی از طرف زن را صادر کند.
تا چه زمانی مرد می تواند به طلاق رضایت ندهد؟
زن نیز مانند مرد این حق را دارد که از دادگاه خانواده با ارائه دلیل ضمن فرم دادخواست طلاق و اثبات آن از دادگاه خانواده درخواست طلاق کند . مطابق قانون زن با داشتن دلیل مثل عسر و حرج ، غیبت شوهر ، عدم پرداخت نفقه و شروط دوازدگانه طلاق می تواند برای جدایی اقدام به دادن درخواست طلاق کند به دفتر خدمات الکترونیک قضایی کند.
زن خواهان طلاق علاوه بر ارائه دلیل در ضمن فرم درخواست طلاق و اثبات آن دلیل در دادگاه خانواده ، بایستی تشریفات خاص طلاق را هم مانند ثبت نام در سامانه تصمیم طلاق ، رفتن به جلسات مشاوره قبل از طلاق و تنظیم و ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی در زمان ارائه درخواست خود مبنی بر جدایی و طلاق را رعایت کند.
زمانی که زن می خواهد دادخواست طلاق را به دفتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه کند نیازی نیست که مرد به زن برای ارائه درخواست طلاق به او اجازه بدهد یا این که حق درخواست طلاق منحصر به مرد نیست . اما اگر زنی درخواست طلاق بدهد و دلیل محکمه پسندی برای جدایی نداشته باشد در این صورت اگر مرد مخالف طلاق دادن زن باشد زن موفق به جدایی نخواهد شد و مخالفت شوهر در روند رسیدگی به طلاق قطعا موثر خواهد بود .
اگر زنی درخواست طلاق بدهد و در ضمن فرم درخواست طلاق دلیل خود برای جدایی از شوهر را بیان کرده باشد در صورتی که بتواند این دلیل را در دادگاه خانوده رسیدگی کننده به دعوای طلاق ثابت کند رای طلاق از جانب دادگاه صادر می شود و مخالفت مرد موجب رد دادخواست طلاق از طرف زن نخواهد شد.
تاثیر بخشش مهریه در مخالفت مرد
اگر زن برای جدایی دلیل نداشته باشد یا نتواند هیچ دلیلی را اثبات کند نمی تواند به راحتی بگوید مهریه ام را می بخشم و طلاق می گیرم ، ضرب المثل قدیمی راجع به اینکه مهرم حلال جونم آزاد در جایی که مرد راضی به طلاق دادن زن و جدایی نباشد هیچ کاربردی نخواهد داشت . طلاق حق مرد است و زن برای جدایی نیاز به ارائه دلیل دارد اگر زن دلیل برای جدایی نداشته باشد صرفا با بذل مهریه نمی تواند طلاق بگیرد .
زمانی زن با بخشش مهریه موفق به طلاق می شود که مرد به جدایی با بخشش مهریه رضایت بدهد و در صورت طلاق گرفتن زن بدون دلیل با بخشش مهریه طلاق از نوع خلع و غیر قابل رجوع خواهد بود .
شرایط ابطال طلاق غیابی چیست؟
شرایط ابطال طلاق غیابی، عبارتند از:
۱- نبود قصد و اختیار و عقل، در طلاق دهنده؛ نظیر اینکه شخص در حالت جنون ادواری یا دائمی باشد یا با تهدید و اکراه، نسبت به این امر، اقدام کرده باشد. طلاق مجنون دائمی، باید، توسط نماینده قانونی او، ثبت گردد.
۲- جاری شدن صیغه طلاق به الفاظ غلط و الفاظی که دلالت بر طلاق از سوی مرد و قصد آن ها ندارد.
۳- عدم کفایت تعداد شهود طلاق، یعنی اینکه شهود، کمتر از دو نفر بوده و همچنین، عادل، با تقوا و مذکر نباشند
۴- به سر بردن زن در حالت نفاس و حیض، و جاری شدن صیغه طلاق در زمان عادت ماهیانه و نفاس.
۵- واقع شدن طلاق در زمان طهر مواقعه که مقصود از طهر مواقعه، پاکی از عادت ماهانه یا نفاسی است که در آن ایام، نزدیکی صورت گرفته باشد. این شرط، صرفا، در خصوص یائسه و حامله وجود نخواهد داشت. در غیر این دو حالت، زن در فاصله بین پاکی از عادت ماهانه یا نفاس تا زمان جاری شدن صیغه طلاق، نباید با همسر خود، نزدیکی داشته باشد.
۶- واقع شدن طلاق در خصوص زنان یائسه ای که کمتر از سه ماه از آخرین نزدیکی آن ها با همسرشان می گذرد. چراکه بر اساس قانون، طلاق یائسه، یعنی کسی که عادت ماهیانه نمی بیند، در صورتی صحیح خواهد بود که از آخرین نزدیکی او با همسرش، حداقل سه ماه گذشته باشد.