در این نوشتار از مجموعه مقالات آموزشی مجله حقوقی دادمان به معرفی انواع قراردادهای پیمانکاری می پردازیم و در پایان شمارا با برخی از نمونه قراردادهای پیمانکاری مانند قرارداد پیمانکاری بازسازی ساختمان ، قرارداد پیمانکاری انجام خدمات ، قرارداد پیمانکاری کشاورزی و مدیریت مزارع ، قرارداد پیمانکاری ساخت و نصب کابینت و … آشنا می کنیم.
انواع قراردادهای پیمانکاری
قراردادهای پرداخت کلی:
در این قرارداد، پیمانکار تمامی کار تعریف شده را با هزینه مشخص و معینی انجام می‌دهد و قیمت ممکن است ثابت باشد یا شناور.
قراردادهای دائمی:
درمورد موضوعاتی که مرتباً تکرار می‌شوند مانند؛ تعمیرات دوره‌ای و هدف کارفرما، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و تسریع در زمان عملیات پیمانکاری باشد، این قرارداد مناسب است.
قراردادهای طراحی و ساخت:
در این نوع از انواع قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار مسئولیت طراحی و ساخت پروژه را به تنهایی بر عهده می‌گیرد و کارفرما نیازهای خود را به صورت شفاف معین نموده و پیمانکار منتخب این نیازها را مورد مطالعه قرار داده و شناسایی می‌کند و با رعایت استانداردهای کیفی به انجام موضوع پیمانکاری مبادرت می‌نماید. به عنوان مثال یکی از این نوع قراردادها، قرارداد با کابینت‌ساز و نجار است.
قراردادهای مدیریتی:
کارفرما، سازمان یا شرکتی را برای مدیریت و هماهنگی امور فازهای طراحی و ساخت استخدام می‌کند تا در کنار پیمانکار به فعالیت بپردازد. اغلب قراردادهای مدیریتی نیازمند یک پیمانکار تخصصی است.
قراردادهای بازپرداخت هزینه:
در قراردادهای باز پرداخت هزینه، کارفرما متعهد می‌شود تا هزینه‌های اولیه پیمانکار که همان هزینه‌های واقعی کارگران، کارگاه و مواد مصرفی هستند را به علاوه مبلغ توافق شده‌ای به منظور پوشش دادن هزینه‌ها و سود پیمانکار پرداخت کند.
قراردادهای مدیریت پروژه:
در این نوع قرارداد، کارفرما، پیمانکار حرفه‌ای را مشخص و اموری مانند؛ مشخص کردن سایت، تجهیزات کارگاه، سرمایه گذاری، طراحی، اجراء، امور بازرگانی و تاییدات پروژه را بر عهده وی قرار می‌دهد. پیمانکار به عنوان مدیر پروژه شناخته می‌شود و با توجه به درصد پیشرفت پروژه مبلغ مشخصی از قیمت پیمان را دریافت می‌نماید.
قراردادهای سنجشی:
قیمت قرارداد در این نوع قراردادها، هر چند در ابتدا به صورت تخمینی برآورد می‌شوند تا حدود کار مشخص باشد اما تا پایان کار و اندازه‌گیری تک تک اجزای کار قیمت پروژه معین نمی‌شود.
قرارداد مهندسی، تأمین تجهیزات، اجرا:
معمولا صاحبان کار یا کارفرمایان جز اجرای پروژه‌ها، درگیری‌های فراوان دیگر نیز دارند و در واقع محور اصلی فعالیت آنها، اجرای پروژه نیست. یکی از ویژگی‌های جدید دانش مدیریت، شناسائی و هدایت سازمان‌ها به طرف فعالیت محوری آنها است.
قراردادهای ساخت و توسعه:
این نوع قرارداد، رایج ترین شیوه قراردادی در پروژه‌های توسعه محسوب شده و اختیارات و مسئولیت‌های پیمانکار در بخش‌های مختلف پروژه، مشخص می گردد. پرداخت‌ها اغلب براساس درصد پیشرفت پروژه صورت گرفته و باقیمانده عوض قرارداد طبق میزان بهره‌وری اجراکنندگان پروژه پرداخت می‌گردد. پیمانکار اصلی در انتخاب پیمانکار فرعی آزادی دارد و مهم تحقق پروژه با رعایت معیارهای هزینه، کیفیت و زمان است.