یکی از مواردی که درهمه ادیان الهی به آن سفارش شده است، نوشتن وصیت نامه است؛ به ویژه مسلمانان معتقد هستند که در زمان حیات خود، باید تکلیف هر آنچه که اراده تحقق و انجام آن را بعد از مرگ دارند، معین کنند تا بعد از فوت، به طور مستقیم یا با واسطه به آن جامه عمل بپوشانند. برای تنظیم وصیت نامه قانونی باید به این نکته توجه کرد که وصیت‌نامه را باید رسمی نوشت؛ چرا که این اقدام از آمار پرونده‌های قضایی می‌کاهد. با نگاهی به آمار پرونده‌های قضایی در دادگاه‌ها و دادگستری‌ها، با درصد بالایی از پرونده‌ها مواجه خواهیم بود که به دعواهایی از قبیل ارث یا عدم پذیرش وصیت‌نامه عادی متوفی یا وصیت‌نامه ناقص مربوط است. وکالت حقوقی برای وصیت باعث میشود وصیت‌نامه قانونی و رسمی و مصون از تعرض باشد ، این نوع وصیت‌نامه نیازی به مراحل اثباتی نخواهد داشت و انواع گواهی حصر وراثت مانند سایراسناد رسمی لازم‌الاجرا است.
تنظیم وصیت نامه قانونی صرفا به تملیک مال خلاصه نمی‌شود
وصیت‌نامه فقط به تملیک مال خلاصه نمی‌شود، ما مسلمانان معتقدیم که وصیت‌نامه تدبیر همه امور بعد از مرگ است. کارهایی مانند نماز، روزه، انجام امور خیر یا عام‌المنفعه، کمک به ایتام و تادیه وجوهات شرعی که اراده موصی (صاحب وصیت‌نامه) بر آن است که بعد از مرگ وی باید صورت گیرد، می‌تواند در تنظیم وصیت نامه قانونی قید شود. همچنین موصی می‌تواند وصیت کند که فردی ضمن رسیدگی به همه اموال و دارایی‌هایش، دیون و مطالباتش را به صورت قانونی سر و سامان داده و آنها را وصول یا تادیه کند.
انواع وصیت نامه قانونی
الف)وصیت تملیکی : عبارت است اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک کند. با این نوع وصیت، شخص می تواند تا حدودی تکلیف اموال خود را، معین کند مانند صرف آن در امور خیریه.طبق تعاریف وکالت حقوقی وصیت در وصیت تملیکی، شخصی که وصیت می کند موصی وکسی که به نفع او وصیت تملیکی شده موصی له و مورد وصیت را موصی به می گویند.
ب) وصیت عهدی: عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور نماید، مثل اینکه شخصی را وصی نماید تا اینکه بعد از مرگش، بدهی های او را پرداخت نماید.
در وصیت عهدی شخصی را که به موجب وصیت، به عنوان ولی بر صغیر یا بر کارهای دیگر انتخاب شده را وصی می گویند. در خصوص ماهیت وصیت تملیکی اختلاف است، برخی آن را عقد می دانند و عده ای آن را در زمره ایقاعات قرار می دهند، اما وصیت عهدی بدون تردید ایقاع است.
شرایط تنظیم وصیت‌نامه قانونی تملیکی
برای تنظیم وصیت نامه قانونی، متقاضی علاوه بر ارائه مدارک هویتی باید مدارک مالکیت مالی که قصد تملیک آن را دارد، ارائه کند، ضمن اینکه اگر مال موضوع وصیت غیرمنقول باشد، اخذ استعلام از اداره ثبت محل وقوع مال ضرورت دارد. لازم به ذکر است حکم قانونگذار درباره اسناد رسمی، شامل وصیت‌نامه رسمی نیز میشود و از حمایت قانونی برخوردار است، همچنین قانونگذار در قانون وکالت حقوقی وصیت این اطمینان را به وصیت‌کننده خواهد داد که اراده مکتوب وی در قالب وصیت‌نامه قانونی، مصون از تعرض بوده و لازم‌الاجرا است. هر سند تنظیمی، به تعداد متعاملین با یک نسخه اضافی برای بایگانی در دفتر تنظیم میشود و ذی‌نفع در صورت نیاز می‌تواند از آن رونوشت دریافت کند.
آیا شخص می تواند به هر صورتی که مایل است، اموال و دارایی های خود را وصیت کند؟
وصیت نسبت به همه اموال امکان‌پذیر است اما تحقق آن موکول به تحقق شرطی است که قانونگذار مقرر کرده است. طبق دستور قانونگذار در ماده ٨۴٣ قانون مدنی، وصیت تا ثلث اموال بدون شرط نافذ است. بر اساس این ماده، وصیت به زیاده بر ثلث ترکه، نافذ نیست؛ مگر به اجازه وراث و اگر بعضی از ورثه اجازه کنند، فقط نسبت به سهم او نافذ است. این موضوع با مساله انحصار وراثت و تعیین سهم‌الارث وراث تداخل یا تباینی ایجاد نمی‌کند زیرا وقتی شخصی فوت می‌کند و ورثه، صدور گواهی حصر وراثت را تقاضا می‌کنند، وصیت‌نامه نیز ارائه شده و گواهی حصر وراثت با رعایت و لحاظ مفاد وصیت‌نامه صادر خواهد شد.
همچنین اگر وصیت‌نامه دارای بار مالی باشد، به این معنا که در میزان سهام ورثه تاثیرگذار باشد، باید هنگام صدور گواهی واریز مالیات بر ارث توسط سازمان امور مالیاتی لحاظ شود. به هر حال در زمان درخواست صدور انواع گواهی حصر وراثت یا صدور گواهی واریز مالیات بر ارث با عنایت به وصیت و بر مبنای محتوای و مفاد آن عمل خواهد شد.
متن و مفاد وصیت‌نامه قابل تغییر است
برای تنظیم وصیت‌نامه قانونی نیازی به گذراندن مراحل قضایی و اداری دست و پاگیر وجود ندارد، طبق قانون وکالت حقوقی وصیت دادگاهی که گواهی حصر وراثت را صادر می‌کند، به رسیدگی در صحت و اصالت سند و نیز رعایت تشریفات و سایر امور لازم درباره وصیت‌نامه عادی به نحوی که در قانون امور حسبی و سایر قوانین مقرر شده است، وارد نمی‌شود و فقط مراتب ارائه آن وصیت را در انواع گواهی حصر وراثت ذکر می‌کند و صرفا چنانچه از حیث ثلث و مازاد بر آن اختلافی وجود نداشته نباشد، بدون هیچ‌گونه منعی قابل اجرا است.
قانونگذار در مواد ٨٣٨ و ٨٣٩ قانون مدنی تجویز کرده است که موصی می‌تواند هر زمانی که اراده کند از وصیت رجوع یا برخلاف وصیت قبلی، وصیت دیگری کند. بر همین اساس موصی مجاز خواهد بود با کم یا زیاد کردن متن وصیت‌نامه تغییری در آن ایجاد کند.
شرایط وصی برای وکالت حقوقی وصیت کننده
نخستین و مهمترین شرط این است که وصی مورد اعتماد و وثوق موصی باشد همچنین وصی باید دارای اهلیت قانونی برای اجرای مفاد وصیت باشد تا پس از فوت موصی و با صدور انواع گواهی حصر وراثت اقدام به اجرای مفاد وصیت‌نامه کند.
وصی به حکم قانون مکلف به اجرای مفاد وصیت‌نامه است و اگر چه نسبت به اموالی که بر حسب وصیت در ید و تصرف او است، حکم امین را دارد اما در صورت انجام ندادن وصایای موصی، ضامن و منعزل خواهد شد.
وصیت‌نامه رسمی به دلیل اعتبار قانونی و عدم استماع انکار و تردید نسبت به آن، نیازی به رسیدگی نخواهد داشت؛ مگر مواردی خاص از جمله اختلاف در میزان ثلث و مازاد بر آن که نیازمند گذراندن تشریفات خاص خود است اما اصل وصیت قابل انکار و تردید نبوده و مفاد و مندرجات آن رسمی، معتبر و لازم‌الاجرا است.
محاسبه میزان ارث در اپلیکیشن دادمان
موسسه حقوقی سروش نافع دادمان (شعبه مرکزی کرج) با همکاری تیمی قدرتمند و متعهد متشکل از حقوقدانان مجرب، وکلای پایه یک دادگستری، قضات بازنشسته، اساتید دانشگاه و کارشناسان در حوزه های مختلفی از جمله خانواده و ارث و ثبت و صنایع و مالی و کیفری و حسابداری با هدف ارائه خدمات گسترده مشاوره حقوقی و داوری و قبول انواع وکالتهای حقوقی و کیفری و خانوادگی و ارثیه در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و در راستای تکریم ارباب رجوع اقدام به راه اندازی اپلیکیشن دادمان کرده است و یکی از بخشهایی که در این اپلیکیشن با استقبال زیاد کاربران روبرو شده بخش محاسبه میزان مبلغ ارث میباشد. برای دریافت لینک اپلیکیشن و نصب آن روی عکس زیر کلیک کنید:
تالار گفتگو با مشاورین و وکلای امور ارث موسسه حقوقی سروش نافع دادمان بستری است که شما می توانید از طریق آن سوال خود را درباره شرایط تنظیم وصیت نامه قانونی و انواع گواهی حصر وراثت ثبت کنید و در کمترین زمان پاسخ مناسب خود را دریافت کنید:
برای مشاوره و گفتگو با وکلای امور ارث اینجا کلیک کنید!
گردآورنده : موسسه حقوقی سروش نافع دادمان