براساس مقررات تعیین نوع شرکت ها و موسسه ها، به عبارتی شرکت های دانش بنیان، موسسه های شخصی یا تعاونی محسوب میشوند که جهت پیشرفت علم و افزایش دارایی، افزایش و گسترش منابع اقتصادی براساس اطلاعات و دستیابی به خط مش های دانش و اقتصاد در حوزه‌ی پیشرفت اختراعات و خلاقیت و در آخر تجاری نمودن دست یافته‌ها و گسترش (طراحی و ساخت محصولات و ارائه خدمات) در زمینه تکنولوژی های نوین و با ارزش افزوده بسیار (به خصوص در ساخت برنامه‌های مرتبط) ایجاد می شوند.
انواع شرکت های دانش بنیان
برای آشنایی با انواع شرکت ها و مراکز دانش بنیان، ابتدا لازم است که در مورد انواع این شرکت ها، مطالبی را گفته شود. به طور کلی، شرکت های دانش بنیان به دو دسته شرکت های تولیدی و شرکت های نوپا تقسیم می شوند. در ادامه این تقسیم بندی، هر یکی از این گروه های اصلی نیز به دو زیر مجموعه تقسیم بندی می شوند. در ادامه این مطلب، دسته بندی ها و نوع تقسیم بندی شرکت های دانش بنیان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۱ – شرکت دانش بنیان نوپا نوع اول:
شرکت های دانش بنیان نوپای نوع یک، به مجموعه ای شرکت ها اطلاق می شود که فاقد اظهار نامه مالیاتی سال مالی گذشته خود بوده و یا درآمدی در سال مالی گذشته نداشته باشند. محصول پیش بینی شده برای این دسته از شرکت ها باید به مرحله ی تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه ی آزمایشگاهی ساخته شده باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه، باید از سطح فناوری بسیار بالایی برخوردار بوده و ارزش افزوده زیادی را ایجاد نمایند تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک گردند.
در گذشته، شرکت های دانش بنیان تولیدی به مجموعه از شرکت هایی گفته می شد که عمر فعالیت آن ها بیش از سه سال بود. شرکت هایی که هم از نظر فنی و هم از نشر مالی مورد بررسی قرار می گرفتند اما تغییرات و ویرایش آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، بر ارزیابی شرکت های دانش بنیان تاثیری جدی نگذاشت. شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک به مجموعه ای از شرکت هایی اطلاق می شود که بیش از ۲۵% درآمدشان در آخرین اظهار نامه مالیاتی، حاصل از فروش محصولات و تولیدات دانش بنیان مجموعه شان باشد. نکته حائز اهمیت در این شرکت ها، علاوه بر داشتن طراحی کالا مبتنی بر تحقیق و توسعه، رسیدن محصول به مرحله تولید با بهره گیری سطح فناوری بسیار بالا و تولید ارزش افزوده زیاد است که آن محصول را مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک می کند.
۲ – شرکت دانش بنیان نوپا نوع دوم (صنعتی):
شرکت های دانش بنیان نوپای نوع دوم، به مجموعه ای شرکت ها اطلاق می شود که فاقد اظهار نامه مالیاتی سال مالی گذشته خود بوده و یا درآمدی در سال مالی گذشته نداشته باشند. . محصول پیش بینی شده برای این دسته از شرکت ها باید به مرحله ی تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه ی آزمایشگاهی ساخته شده باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه، از سطح فناوری کمتر پیچیده ای نسبت به مراکز دانش بنیان نوپا نوع یک برخوردار بوده اند. تنها تفاوتی که شرکت های دانش بنیان نوپا نوع دو یا نوع یک دارند، در عدم معافیت مالیاتی است، اما در بقیه مزایا با یکدیگر کاملا برابرند.
با جدی شدن اهمیت ورود و استفاده از فناوری های برتر در شرکت های صنعتی، شرکت هایی که در اظهارنامه سال مالی گذشته خود، دارای درآمد عملیاتی باشند، و همچنین در حوزه های فناوری برتر فعالیت داشته باشند، با داشتن یکی از شرایط زیر می توانند به عنوان شرکت دانش بنیان نوپا نوع دو تایید شوند.
محصول شرکت هایی که به مرحله تولیدرسیده است و این شرکت ها علاوه داشتن تیم طراحی توسعه و تحقیق، از سطح بالایی از فناوری برخوردارند و مشمومل فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح دو می شوند.
شرکت هایی که در زمیه پروژه های مهندسی، پیمانکاری و ساخت EPC باشند، با این توضیح که حداقل ۱۰% پروژه شان شامل معیار های دانش بنیان باشد.
شرکت هایی که محصولاتشان به مرحله ی تولید رسیده و یا در حد نمونه ی آزمایشگاهی قابل ارایه باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر بهره گیری از تیم تحقیق و توسعه ، باید از سطح فناوری بسیار بالا و پیچیده ای برخوردار بباشند و ارزش افزوده زیادی را ایجاد کنند تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک گردند.
در گذشته، مراکز دانش بنیان صنعتی به مجموعه از شرکت هایی گفته می شد که عمر فعالیت آن ها بیش از سه سال بود. شرکت هایی که هم از نظر فنی و هم از نشر مالی مورد بررسی قرار می گرفتند. . همچنین این شرکت ها نمی توانند از معافیت مالیاتی برخوردار شوند. زمان استفاده از مزایا و تسهیلات قانونی برای شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک و نوپا نوع یک، دو سال و برای شرکت های تولیدی نوع دو و نوپا، سه سال در نظر گرفته شده است. تمدید این زمان با توجه به ارزیابی و تایید مجدد شرکت است.
ویژگی‌های شرکت دانش بنیان
این نوع شرکت‌ها معمولا محصولی نمی‌سازند و اغلب دارای زمین یا ابزارآلات ویژه‌ای نسیتند. همواره برخی از اشخاص با سطح علمی بالا، اطلاعاتی ارائه می‌دهند که حکم خدمات اصلی شرکت را دارد و برایشان کسب درآمد می‌کند. موضوع اختراعات و تملک معنوی کالا، همیشه از بحث های مهم شرکت است و حفظ امتیاز و ارزش معنوی این اطلاعات، یکی از پراهمیت ترین موضوعات حقوقی در این شرکت‌هاست چراکه نمی‌توان این محصولات را لمس نمود.
مراکز دانش بنیان به دنبال ایده پردازی است یا رسیدن به فناوری؟
در حقیقت این شرکت‌ها زنجیره متصل بین ایده و فناوری به حساب می‌آیند که موفق شده‌اند راهنمای ایده‌ها در راه رسیدن به فناوری باشند و برخی اوقات خود این موسسات نیز ایده خود را به فناوری تبدیل می‌نمایند.
زمینه های فعالیت شرکت های دانش بنیان
- انجام تحقیقات کاربردی
- ارایه خدمات تخصصی و مشاوره ای (خدمات علمی و تحقیقاتی و فنی)
- تولید محصولات یا فناوری نوین (توسعه فناوری)
- انجام خدمات نظارتی بر تحقیقات پژوهشی، اجرایی و مشاوره ای
- ارایه ی خدمات توسعه کار آفرینی
- ایجاد مراکز رشد و خدمات ایجاد و توسعه ی کسب و کار
- ارایه ی خدمات توسعه ی محصول جدید
- ارایه ی خدمات ورود کسب و کاربه بازار بین المللی و جهانی کردن آن ها
- برنامه ریزی و اجرای طرح های توسعه ی کارآفرینی در سطوح ملی، منطقه ای و محلی
مراکز دانش بنیان چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
- زمینه‌سازی برای بهرمندی از تمام توان علمی دانشگاه‌ها و مجموعه‌های تحقیقاتی و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها در کل اجتماع کشور
- بالا رفتن میزان درآمد تخصصی دانشگاه‌ها و واحدهای تحقیقاتی
- تجاری نمودن نتایج تحقیقات علمی
- تشویق دانشگاهیان و افراد بزرگ علمی جهت همکاری در فعالیت و امور مربوط به پاسخگویی خواسته‌های جامعه و فراهم‌سازی تولید منبع درآمد و افزایش حقوق برای افراد علمی و اعضای باشخصیت هیئت علمی دانشگاه‌ها
- تغییر و تحول در نتایج اجتماعی با وجود افراد محترم علمی در این زمینه
روند ثبت شرکت دانش بنیان
- ابتدا باید ایده یا طرحی داشته باشید فعالیت شرکت در راستای آن طرح یا ایده باشد که توصیه می‌شود در اداره ثبت اسناد کشور، ثبت و گواهی آن صدور شده باشد.
- طی نمودن با پارک یا کانون مدنظر برای فعالیت
- پر کردن فرمی که آن کانون می‌دهد.
- ارائه فرم پر شده به آن کانون‌های رشد یا پارک ها
- در این گام شما باید نتیجه اولیه را پیگیری نمایید.
- همکاری در جلسه کانون رشد یا پارک درصورت دعوت این مراکز برای حمایت از طرح یا ایده داده شده
- در این گام شما باید نتیجه داوری را پیگیری نمایید.
- استقرار در کانون رشد یا پارک و آغاز فعالیت
لازم است بدانید، مراکز دانش بنیان تازه تاسیس، یک سال معتبر است و فقط برای یک دوره یک ساله (درکل دو سال) می‌توان تمدید نمود. اگر شرکت نتواند طی دو سال بعد از تایید دانش بنیان بودن، رتبه بندی خود را به اتمام برساند و یا درصورت عدول از مقررات موجود در این آیین‌نامه، دانش بنیان بودن شرکت لغو می‌شود.