طلاق توافقی به طلاقی گفته می‌شود که زوجین به هر دلیلی تمایل دارند با تفاهم از هم جدا شوند. چنانچه زن و شوهر با رضایت و توافق با یکدیگر، خواستار جدایی از هم باشند باید مطابق با قوانین مربوط به طلاق توافقی عمل نمایند. همچنین زوجین حتما باید در خصوص همه مسائل فرعی و اصلی با یک دیگر توافق نمایند و بعد از تایید توافقات آنها توسط دادگاه، رای طلاق توافقی تحت عنوان گواهی عدم امکان سازش صادر شود.
در این مطلب از مجله حقوقی دادمان به موضوع قانون جدید طلاق بر اساس توافق زوجین و قانون جدید این نوع طلاق می‌پردازیم.
تعریف کلی طلاق توافقی
یکی از انواع طلاق، طلاق توافقی است که در متون قانونی تعریف نشده است. به‌طور خلاصه هر توافقی که زوجین در خصوص مهریه، نفقه، جهیزیه، حضانت و ملاقات فرزند داشته باشند از نظر دادگاه محترم و قابل قبول خواهد بود. به عنوان مثال زوجین توافق می‌کنند زن مهریه را در قبال طلاق ببخشد یا کل آن رادریافت کند یا با شرایط توافق شده مهریه پرداخت شود یا حتی قسمتی از مهریه بذل و قسمتی دیگر پرداخت شود. بنابراین تمام موارد توافق در رای دادگاه منعکس خواهد شد و قابلیت اجرا دارد.
مزایای طلاق توافقی
از جمله مزایای طلاق توافقی نسبت به انواع دیگر طلاق این است که در زمان کمتری حکم صادر می شود و زوجین از لحاظ عاطفی ضربه نمی بینند. رسیدگی به درخواست طلاق زوج، در دادگاه خانواده زمان بر است. زیرا در چنین حالتی موضوعاتی از قبیل مهریه، نفقه و حضانت فرزندان مورد رسیدگی و کارشناسی قضایی قرار می گیرد و از این رو زمان بر است. در مورد درخواست طلاق از طرف زوجه، بنابه دلایلی همچون عسر و حرج، ادعای زن باید بررسی و اثبات شود و در نتیجه نیازمند زمان طولانی است. حتی امکان رد تقاضای طلاق زوجه نیز وجود دارد. هم چنین در طلاق یک طرفه، به دلیل برخورد طرفین از روی کدورت با یکدیگر، زوجین و مخصوصا فرزندان از لحاظ روحی آسیب می بینند.
مراحل طلاق توافقی
- ثبت نام در سامانه تصمیم طلاق برای اخذ نوبت مشاوره
- مراجعه زوجین به مرکز مشاوره خانواده توسط خودشان یا توسط ارجاع دادگاه
- صدور گواهی عدم سازش توسط مرکز مشاوره خانواده
- مراجعه زوجین به دفاتر رسمی ازدواج و طلاق یا ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- توافق زوجین در ارتباط با مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و…
- تشکیل جلسه دادرسی
- حضور در جلسه رسیدگی دادگاه
- صورت جلسه توافقات زوجین توسط دادگاه
- معرفی زوجه به پزشکی قانونی برای دریافت گواهی عدم بارداری توسط دادگاه
- تحویل گواهی به دادگاه
- صدور رای طلاق توافقی(گواهی عدم سازش) توسط دادگاه
- تحویل رای دادگاه به دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق طی حداکثر ۳ ماه
- اجرای صیغه طلاق توسط سردفتر و با حضور دو شاهد
توافق زوجین برای جدایی توافقی چقدر زمان می‌برد؟
با توجه به تغییر شرایط طلاق توافقی از آذرماه سال ۹۷ تاکنون اگر زوجین تمایل داشته باشند که به شخصه مراحل مربوطه را طی کنند در ابتدا هر دو یا یکی از آنها می‌بایست به سامانه نوبت‌دهی طلاق (سامانه مداخله در طلاق – سامانه تصمیم) مراجعه کنند و با وارد کردن مشخصات سجلی یکی از مراکز غربالگری مشاوره را انتخاب کنند.
مرکز غربالگری پس از ثبت اطلاعات زوجین و دلایل طلاق، آنها را به یکی از مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی استان ارجاع می‌دهد. جلسات مشاوره در بازه زمانی حداقل ۴۵ روزه و در ۱ یا ۵ جلسه خواهد بود.
تعداد جلسات بستگی به شرایط زوجین و مرکز مشاوره دارد. پس از اخذ گواهی عدم انصراف طلاق در صورت اصرار آنها به جدایی، دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه خانواده ارسال خواهد شد. پس از صدور رای دادگاه نیز زن و شوهر در فرصت سه ماهه می‌توانند به یکی از دفاتر رسمی طلاق برای ثبت طلاق بروند.
طبق قانون آیین دادرسی مدنی، رای طلاق قطعی نیست و امکان درخواست تجدید نظر وجود دارد. جهت ثبت قطعی رای طلاق و اجرای آن، زوجین باید ۴۴ روز منتظر بمانند.
- مدت ۲۲ روز مهلت تجدید نظرخواهی
- مدت ۲۲ روز مهلت فرجام خواهی
اما زوجین پس از صدور رای می توانند از حق تجدیدنظر خواهی خود انصراف دهند و بلافاصله به دفتر طلاق مراجعه و جهت ثبت رای و اجرای صیغه طلاق توافقی اقدام نمایند.
مدارک لازم برای طلاق توافقی
- اصل شناسنامه زوجین
- تصویر کارت ملی زوجین
- اصل عقدنامه ازدواج
- صورتجلسه توافقات زوجین
- آزمایش عدم بارداری
- گواهی بکارت (در صورت ادعا زوجه مبنی بر عدم نزدیکی)
تبصره: در این صورت زوجه می تواند از امتیاز حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق بهره مند شود. - گواهی شرکت در جلسه مشاوره خانواده و غربالگری
عقدنامه یا رونوشت، شناسنامه و کارت ملی زوجین است. اگر کارت ملی را در دسترس نداشته باشید ولی شماره ملی را بدانید برای دادخواست طلاق کفایت می‌کند. در صورت در دسترس نبودن عقدنامه می‌بایستی به دفترخانه‌ای که ازدواج کرده‌اید مراجعه کرده و رونوشت اخذ نمایید.
توافق‌نامه طلاق توافقی
شاید برای شما هم سوال باشد که در طلاق توافقی باید سر چه موضوعاتی توافق کنیم و به وکیل اعلام کنیم!
مهریه
مهریه در طلاق توافقی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که باید به آن رسیدگی کنید و هر توافقی داشته باشید قاضی به آن احترام می‌گذارد. شما می‌توانید با همسر خود توافق کنید که خانم تمام مهریه را دریافت کند، همه مهریه خود را ببخشد، بخشی از آن را دریافت و بخش دیگر را ببخشد. نفقه نیز مانند مهریه قابل رسیدگی است.ملاک در این نوع طلاق، توافق زن و شوهر است. نوع طلاقی که دادگاه صادر می‌کند طلاق خلع است یعنی زن چیزی از مهریه یا غیر آن را می‌بخشد و مرد آن را قبول می‌کند.
حضانت فرزند
حضانت قانونی فرزند دختر تا ۷ سالگی با مادر، از ۷ تا ۹ سالگی با پدر است و بعد از ۹ سالگی از مدار حضانت خارج می‌شود.
حضانت قانونی فرزند پسر تا ۷ سالگی با مادر و از ۷ تا ۱۵ سالگی با پدر است. بعد از مدار حضانت خارج می‌شود و تصمیم با خودش است که با پدر یا مادر زندگی کند.
اگر با همسرتان توافق دیگری برای حضانت فرزند دارید می‌تواند آن را مکتوب کنید فقط توجه داشته باشید که این توافق باید بر اساس مصلحت فرزند باشد.
استرداد جهیزیه
شما باید در حضور وکیل طلاق توافقی به این موضوعات رسیدگی کنید و به نتیجه برسید. استرداد جهیزیه هم بر اساس توافق زوجین انجام می‌شود. شما می‌توانید تصمیم بگیرید که کل برای خانم باشد، کل جهیزیه برای آقا باشد یا بخشی از وسایل برای خانم و بخش دیگر برای اقا باشد.
نکات مهم و قابل توجه
- امکان طلاق زن در مدت عادت ماهانه یا نفاس وجود ندارد.
- عده طلاق زن حامله تا وضع حمل اوست.
- در صورت عدم توافق زوجین در ارتباط با حضانت فرزندان، مطابق قانون عمل خواهد شد.
- اولویت حضانت فرزند تا ۷ سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است.
- پرداخت مهریه توسط زوج به زوجه با طلاق توافقی ساقط نمی شود بلکه به توافق زوجین بستگی دارد.
- پرداخت نفقه به زن در زمان عده، وابسته به توافق زوجین است.
- پرداخت نفقه فرزندان طبق توافق خواهد بود. در غیر اینصورت برعهده مرد است.
- طلاق توافقی شامل دوران نامزدی(بدون عقد نکاح دائم)، نمی شود.
- دختر و پسری که عقد نکاح دائم بینشان منعقد شده، حتی تا زمانی که زیر یک سقف نرفته اند، مطابق قانون زن و شوهر محسوب شده و دوران نامزدی تنها مشمول دختر و پسری است که بدون عقد و جهت آشنایی با هم جهت ازدواج، در ارتباط هستند.
- طلاق توافقی ایرانیان مقیم خارج از کشور، تنها در صورتی قابل ثبت در کنسولگری های ایران خواهد بود که زوجین درخواست کتبی به کنسولگری ارائه دهند و مراحل تایید و صدور و اجرای رای طلاق توافقی توسط اشخاص صلاحیت دار کنسولگری انجام شود.
- چنانچه ایرانیان مقیم خارج از کشور امور مربوط به طلاق را در مراجع ذی صلاح محل اقامت خویش پیگیری نمایند، حکم صادره توسط این مراجع تنها در صورتی که توسط دادگاه ایران بررسی و تایید شود، قابل اجرا در ایران می باشد.
ارائه گواهی عدم امکان سازش ظرف سه ماه پس از ابلاغ رای قطعی، به دفتر خانه ضروری است. در غیر اینصورت گواهی از اعتبار می افتد و باید مجدد درخواست داده شود. جهت دریافت نتیجه سریع تر و بهتر از درخواست طلاق توافقی در دادگاه، می توان از وکیل برای رسیدگی به امور کمک گرفت. با سپردن امور به وکیل، نیازی به حضور زوجین در همه مراحل نیست.