آیا اخذ گواهی انحصار وراثت اجباری است؟ بهتر است به این سؤال این طور پاسخ بدهیم که هرگاه شخصی که فوت کرده و مالی برای تقسیم نداشته باشد و یا یکی از وراث نیاز به این نداشته باشد که به ادارات دولتی و غیر دولتی، خود را برای موضوعی ورثه و متوفی معرفی کند، بنابراین الزام و اجباری و حتی نیازی برای داشتن انحصار وراثت نیست. اگر متوفی مالی ندارد و صرفاً نیازمند ارائه برگه مذکور به ارگان و اداره‌ای هستید انحصار ورثه محدود کفایت می‌کند و اما اگر مالی از متوفی باقی مانده است داشتن گواهی انحصار وراثت نامحدود الزامی است. به دیگر سخن فروش ملک (مال) بدون داشتن گواهی انحصار وراثت امکان‌پذیر نیست؛ پس تقسیم ارث بدون انحصار وراثت قانونی نیست.
گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم؟
بهتر است برای داشتن اطلاعات کامل مطلب مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت را مطالعه نمایید اما به‌صورت اجمال مطابق بند ۳ ماده ۱۱ قانون جدید شوراهای حل اختلاف، صدور گواهی انحصار وراثت در صلاحیت شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت دائمی زن یا مرد فوت شده است.
ممکن است کسی به‌صورت ساده بخواهد و بپرسد که مراحل گام به گام انحصار وراثت چیست؟ در جواب باید گفت در ابتدا ورثه و یا هر ذی شخصاً یا توسط وکیل دادگستری بایستی با مدارک لازم به دفتر خدمات الکترونیک قضایی برای ثبت درخواست مراجعه کند. لازم است بدانیم عدم همکاری وراث در انحصار وراثت، عدم رضایت یکی از وراث، عدم حضور یکی از ورثه، نبودن یکی از وراث و یا اختلاف بین ورثه هیچکدام مانعی برای صدور و دادخواست گواهی انحصار وراثت نیست.
نگران نباشید. حتی اگر گواهی فوت و یا شناسنامه متوفی را هم نداشته باشید به صرف ارائه مدارک شناسایی یکی از ورثه و حضور او و اعطای وکالت به ما کل مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت توسط وکیل دادگستری مجرب انجام خواهد شد و مدارک ناقص تماماً استعلام خواهد شد. بنابراین مفقود شدن گواهی یا نداشتن شناسنامه وراث و یا عدم همکاری یک یا سایر ورثه اهمیتی ندارد.
آیا برای گرفتن گواهی انحصار ورثه حتماً باید وکیل داشت؟
قطعاً خیر. اختیار وکیل دادگستری کاملاً موضوعی اختیاری است و اجبار و الزامی وجود ندارد. یک موقع است شخصی بخواهد کارها توسط وکیل انجام شود و یا این که وقت لازم و تخصص کافی نداشته باشد؛ بنابراین ترجیح می‌دهد که با پرداخت هزینه، وکالت به وکیل پایه یک دادگستری بدهد.
آیا نیاز به اعطای وکالت از سوی همه ورثه است؟ هزینه وکیل برای انحصار وراثت چقدر است؟
وکلای دادگستری وکالت نامه‌های مربوط به خود را دارند و نیاز به مراجعه به دفتر اسناد رسمی برای دادن وکالت نیست. اما در خصوص سؤال دوم لازم به ذکر است که اگر فقط یک نفر از ورثه یا ذینفع اقدام برای اخذ گواهی وکالت به وکیل کند، کافی است. گواهی که شورای حل اختلاف در نهایت صادر می‌کند برای همه ورثه مفید خواهد بود.
گروه مشاورین و وکلای امور ارث موسسه حقوقی سروش نافع دادمان صرفاً در پرونده های ارث و خانواده وکالت می‌کنند و با توجه به کثرت پرونده‌های در سالهای وکالت، تبحر، تجربه و علم کافی و لازم را دارا هستند و همه وکیل پایه یک دادگستری هستند. با توجه به تعداد زیاد پرونده‌ها و انجام تخصصی آن‌ها سود وکیل در تعداد است. بنابراین هزینه انحصار وراثت حق الوکاله منصفانه مطابق تعرفه های قانونی و با رعایت انصاف برای موکلین عزیز با جمع هزینه‌های دادرسی در نظر گرفته شده است.
مدارک لازم برای اخذ گواهی حصر وراثت چیست؟
لازم است قبل از اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت به چند نکته توجه داشته باشید:
الف) حتی اگر یکی از ورثه با مدارک شناسایی خودش مراجعه کند بدون آن که گواهی فوت و یا شناسنامه سایر وراث را داشته باشد، اخذ گواهی انحصار وراثت با توجه به استعلام شورا از اداره ثبت احوال امکان پذیر است.
ب) فقط اگر مثل فرض بالا مدارک ناقص باشد، مدت زمان استعلام که ۳ الی ۷ روز است اضافه خواهد شد. مضافاً بر این که بایستی استعلام را به‌صورت اصطلاحاً دستی از شعبه شورا گرفت و به اداره ثبت احوال مربوطه مراجعه کرد.
ج) اما مدارک مورد نیاز عبارتند از:
۱- شناسنامه متوفی
۲- گواهی فوت متوفی
۳- عقدنامه در صورت ازدواج
۴- شناسنامه وراث
۵- وصیت نامه رسمی در فرض بودن
۶- اگر ذینفع درخواست می دهد مدرکی یا سندی که دلالت به ذی نفعی کند.
۷- استشهادیه ۳ شاهد که توسط دفتر اسناد رسمی گواهی و امضا شده باشد.
نکته:
هر زمان که یکی از وراث بخواهد می‌تواند به شورای حل اختلاف مربوطه مراجعه کرده و کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت را تقاضا کند. بنابراین اصطلاحات گواهی حصر وراثت المثنی یا گواهی فوت المثنی درست نیست.
نکته دیگر این که:
اعتبار گواهی انحصار وراثت مقید به زمان خاصی نیست و گواهی صادره برای همیشه کفایت می‌کند.
مدت زمان انحصار وراثت چقدر است؟
این که انحصار وراثت چقدر زمان می‌برد، بستگی به این دارد که گواهی محدود و یا نامحدود تقاضا شده باشد. اگر شخصی فوت شده و مالی بالای ارزش ۳ میلیون تومان داشته باشد، می‌بایستی دادخواست گواهی انحصار وراثت نامحدود در دفتر خدمات الکترونیک قضایی داد. یکی از مراحل این درخواست، یک نوبت انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار است. از طرفی اگر مدارک ناقص باشد استعلام از اداره ثبت احوال نیز لازم است. در گروه وکلای موسسه حقوقی سروش نافع دادمان اخذ گواهی حصر وراثت نامحدود ۴۰ الی ۵۰ روز کاری است.
بعضی سؤال کرده‌اند که مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت چقدر است؟
این درخواست مقید به زمان خاصی نیست و کاملاً اختیاری است که چه زمانی بخواهید اقدام کنید.
آیا لیست اموال متوفی در انحصار وراثت مشخص می‌شود؟
مطلب بسیار مهم این است که تقسیم اموال با گرفتن گواهی انحصار وراثت کاملاً متفاوت است. در این جا به‌صورت مختصر مطالب مرتبط دیگر با این موضوع درباره انحصار وراثت و مراحل قانونی بعد از فوت و مراحل گام به گام انحصار وراثت توضیح داده شده است.
اما جواب مختصر این است که شورای حل اختلاف در برگه انحصار وراثت فقط مشخص می‌کند که وراث قانونی متوفی چه کسانی هستند و میزان سهم آن‌ها چقدر است و ابداً اشاره‌ای به اموال باقی مانده (ماترک) نمی‌کند.
مالیات بر ارث چه زمانی باید پرداخت شود؟
در مورد مالیات انحصار وراثت یا همان مالیات بر ارث پرسش‌های زیادی وجود دارد. در ابتدا خوب است بدانیم که باید یکی یا همه ورثه اظهارنامه مالیاتی تقدیم اداره مالیات و دارایی کنند و لیست اموال متوفی را اعلام نمایند. اگر متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت کرده باشد، یکی از مدارک لازم برای درخواست حصر ورثه داشتن گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی است و این به معنای پرداخت مالیات نیست. بلکه فقط برای درخواست انحصار وراثت متوفیان قبل از سال ۹۵ و دادن اظهارنامه مالیات بر ارث کافی است و نه پرداخت مالیات؛ اما برای فوت شدگان بعد از تاریخ مذکور، اولاً جریمه دیرکرد وجود ندارد، ثانیاً مدت زمان دادن مالیات هم وجود ندارد، پس چه زمانی باید مالیات پرداخت کرد؟ زمانی که بخواهید مال موروثی را بفروشید (انتقال دهید) یا پول را از بانک خارج کنید.
گواهی انحصار وراثت برای سهام عدالت چگونه است؟
همان‌طور که گفته شد اگر متوفای زن و مرد دارای مالی باشد مثل سهام، برای تقسیم، فروش و یا گرفتن سود، بایستی گواهی انحصار وراثت اخذ شود.
محاسبه میزان ارث در اپلیکیشن دادمان
موسسه حقوقی سروش نافع دادمان (شعبه مرکزی کرج) با همکاری تیمی قدرتمند و متعهد متشکل از حقوقدانان مجرب، وکلای پایه یک دادگستری، قضات بازنشسته، اساتید دانشگاه و کارشناسان در حوزه های مختلفی از جمله خانواده و ارث و ثبت و صنایع و مالی و کیفری و حسابداری با هدف ارائه خدمات گسترده مشاوره حقوقی و داوری و قبول انواع وکالتهای حقوقی و کیفری و خانوادگی و ارثیه در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و در راستای تکریم ارباب رجوع اقدام به راه اندازی اپلیکیشن دادمان کرده است و یکی از بخشهایی که در این اپلیکیشن با استقبال زیاد کاربران روبرو شده بخش محاسبه میزان مبلغ ارث میباشد. برای دریافت لینک اپلیکیشن و نصب آن روی عکس زیر کلیک کنید:
هفت نکته مهم در مبحث ارث و گواهی انحصار وراثت
۱- مدت زمان انحصار وراثت چقدر است؟
زمان تقریبی برای گواهی انحصار وراثت محدود یک هفته و برای انحصار وراثت نامحدود حدود ۴۰ روز کاری است.
۲- اگر گواهی فوت یا شناسنامه بعضی از وراث را نداشته باشیم؟
مشکلی نیست همه را وکلای حقوقی موسسه دادمان استعلام می‌کنند.
۳- اگر متوفی ورثه ای نداشته باشد برای اداره اموال تا تعیین تکلیف، مدیر تعیین می‌شود و برای اثبات دین از مرحوم باید برعلیه مدیر طرح دعوی کرد.
۴- اگر دعوی راجع به عین مثلاً یک اتومبیل باشد، طرف دعوی کسی است که ماشین را در دست دارد، خواه او ورثه باشد یا نباشد.
۵- اگر طلب از متوفی محرز نباشد طلبکار ابتدا باید بر علیه ورثه طرح دعوا کند و پس از اثبات بدهی متوفی می‌تواند دعوی خود را بر علیه کسی که مدیون آن مرحوم است یا مالی از مرحوم در دست دارد، طرح کند.
۶- اگر دعوا بر علیه غیر وارث نسبت به عین مطرح شد و طرف اقرار کرد که این مال متعلق آن مرحوم است، برای اثبات ادعای خود باید بر علیه همه ورثه طرح دعوا کند.
۷- اگر چیزی از اموال متوفی در معرض تلف باشد مثلاً یک کامیون سبزی و تره بار یا حفظ آن محتاج به هزینه ای باشد که متناسب با بهای آن نیست مثلاً یک کانتینر مرغ منجمد که برای نگهداری آن باید سردخانه اجاره کرد، وراث می‌توانند آن را بفروشند .