قوانین تصادف با عابر پیاده از او می‌خواهند در مسیرهایی که پیاده‌رو وجود دارد از آن مسیر بگذرد و به یک‌باره وسط خیابان پدیدار نشود. اما در خیابان‌هایی که پیاده‌رو وجود ندارد یا این مسیر مسدود است نیز گذر عابر از کنار خیابان باید طبق اصول ویژه‌ای صورت بگیرد. بر این اساس عابر پیاده باید در مسیر خلاف جهت حرکت خودروها و از منتهی‌الیه چپ خود از مسیر گذر کند.
قوانین تصادف با عابر پیاده صراحتا اعلام کرده‌اند گذر از عرض خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و هرگونه مسیری که برای عبور وسایل نقلیه موتوری در نظر گرفته شده برای عابران پیاده ممنوع است و آنها باید از خط‌کشی ویژه عابر و زیرگذرها یا پل‌های هوایی فاصله میان ۲ طرف مسیر را طی کنند. حال بخش وسط مسیر می‌تواند گاردریل، حفاظ و حصار و پوشش گیاهی داشته یا نداشته باشد. عابران از نظر قانون فقط و فقط باید از طریق خط‌کشی، زیرگذر، رفوژ یا جزیره میانی و پل‌ها عرض هر نوع مسیر را طی کنند.
نکته: ماده ۱۴۱ آیین‌نامه راهور می‌گوید در مسیرهایی که چراغ مخصوص عابر وجود ندارد اما خط‌کشی موجود است، حق تقدم با عابر پیاده‌ای است که قصد دارد از خط‌کشی گذر کند.
براساس قوانین تصادف با عابر پیاده و ماده ۳۳۱ قانون مجازات اسلامی، توقف عابر در مسیر سواره رو یا استقرار مانع و حیوانی از سوی او در مسیر که موجب بروز حادثه شود، نیز مسئولیت تصادف را متوجه عابر خواهد کرد. همچنین است ریختن ماده‌ای که سبب لغزندگی مسیر و از میان رفتن تعادل وسایل نقلیه موتوری زمینی شود.
نکته: قانون انتظار دارد عابران تنها وقتی از خط کشی‌های مخصوص خود در تقاطع‌ها بگذرند که چراغ مربوط به خودشان سبز یا قرمز چشمک‌زن و چراغ راهنمایی مختص وسایل نقلیه موتوری قرمز ثابت یا چشمک‌زن باشد.
طبق قوانین تصادف با عابر پیاده، اگر راننده گواهینامه داشته و در صحت و سلامت باشد، مسئولیت تصادف متوجه مالک نیست.
وظایف رانندگان خودرو از نظر قوانین تصادف با عابرین پیاده چیست؟
- رانندگان باید در هر مسیر سقف سرعت مجاز را رعایت کنند.
- راننده وظیفه دارد پیش از حرکت سلامت خودرو را به‌صورت اولیه بررسی و اگر مشکلی مشاهده کرد آن‌را برطرف کند.
- راننده خودرو وقتی چراغ راهنمایی قرمز و چراغ عابر سبز است، باید پشت خط تعیین‌شده پیش از خط‌کشی عابر پیاده توقف کند و به عابر پیاده اجازه عبور راحت و بی‌دغدغه بدهد.
- طبق بند پ ماده ۱۶۱ آیین‌نامه راهور راننده موظف است وقتی به گذرگاه عابر پیاده نزدیک می‌شود و پیادگان را مشاهده می‌کند، از سرعت وسیله نقلیه بکاهد. همچنین است در نزدیکی مناطق مسکونی حتی بدون وجود گذرگاه عابر پیاده.
- وقتی کسی در وضعیت مستی یا عدم هوشیاری با عابر پیاده تصادف کند مجرم شناخته خواهد شد و حتی اگر عابر کاملا مقصر باشد، مسئولیت از او سلب نمی‌شود.
نکته: براساس ماده ۷۱۷ قانون مجازات اسلامی، بی‌احتیاطی و عدم رعایت قوانین در شرایط تصادف با عابر پیاده می‌تواند برای راننده بین ۲ تا ۶ ماه حبس در پی داشته باشد.
- در گذرگاه‌های عابر پیاده بدون چراغ راهنمایی، حق با پیاده‌هاست و راننده در هر مسیر حتی اگر تابلوی ایست و چراغ راهنمایی وجود ندارد، بازهم طبق ماده‌های ۱۲۹ و ۱۳۰ آیین‌نامه پلیس راهور باید حقوق عابر پیاده را در نظر بگیرد.
- در صورت تصادف با عابر، قانون و اخلاق هر ۲ حکم می‌کنند که راننده نباید صحنه را ترک و فرار کند.
- پس از وقوع تصادف جرحی، راننده در صورت هوشیاری باید نسبت به تماس با اورژانس و پلیس اقدامات لازم را صورت بدهد و رساندن عابر پیاده مجروح را به بیمارستان تسهیل و پیگیری کند.
چند مورد از تخلفات مهم عابران پیاده که منجر به تصادفات رانندگی می‌شود!
- بی‌توجهی به خط‌کشی عابران
- استفاده نکردن از پل عابر پیاده
- بی‌توجهی به چراغ قرمز خیابان
- ورود ناگهانی به سطح سواره‌رو
قانون مجازات اسلامی و قوانین مرتبط با تصادف با عابر پیاده
طبق ماده ۳۳۳ قانون مجازات‌های اسلامی اگر عابر پیاده از معابری که برای وی ممنوع است عبور نماید و سانحه‌ای رخ دهد که منجر به فوت یا مصدوم شدن وی شود، و اگر در این شرایط راننده با سرعت مطمئنه و مجاز در حرکت بوده و همچنین وسیله‌ی نقلیه نقص فنی نداشته باشد و در عین حال قادر به کنترل وسیله نقلیه نباشد و با عابر برخورد نموده باشد، راننده ضامن دیه و خسارت وارد شده نیست.
مطابق ماده ۳۳۱ «هر کس در محل‌هایی که توقف در آنجا جایز نیست متوقف شده یا شیی و یا وسیله‌ای را در این قبیل محل‌ها مستقر سازد و کسی اشتباهاً و بدون قصد، با شخص و یا شیی یا وسیله مزبور برخورد کند و بمیرد، شخص متوقف یا کسی که شیی یا وسیله مزبور را در محل مستقر ساخته عهده‌دار پرداخت دیه خواهد بود، و نیز اگر توقف شخص مزبور با استقرار شیی و وسیله مورد نظر موجب لغزش راهگذر و آسیب کسی شود، مسئول پرداخت دیه صدمه یا آسیب وارده است مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل، عمدا قصد برخورد داشته باشد که در این صورت نه فقط خسارتی به او تعلق نمی‌گیرد بلکه عهده‌دار خسارت وارده نیز می‌باشد.»
اگر عابران پیاده به وظایف و قوانین مرتبط با عابر عمل نکنند، در صورت بروز حادثه اگر راننده تمام قوانین و مقررات را رعایت نماید اما نتواند وسیله‌ی نقلیه را کنترل نموده و از تصادف و بروز خسارت جانی و مالی جلوگیری کند مسئولیتی نخواهد داشت.
نکته: هرگاه وسیله‌ی نقلیه بیمه نباشد، دیه عابر پیاده از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی شخص ثالث پرداخت می‌شود.
نکته: رانندگان موظف هستند در صورتی عابر پیاده از محل‌های تعیین‌شده و مجاز عبور نماید، در فواصل مناسب که به وسیله خط‌کشی یا میخ‌کوبی یا سایر علایم جهت عبور پیادگان مشخص می‌شود ایست کامل کنند در غیر این صورت تخلف محسوب شده و برای آنها قبض جریمه صادر می‌شود.
نکته: در صورت تصادف با عابر پیاده و صدمه به شخص ثالث و یا فوت و دیه و هزینه‌های درمان توسط بیمه پرداخته می‌شود و در صورتی که وسیله نقلیه فاقد بیمه باشد دیه و هزینه‌های درمانی از محل صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌گردد.